خانه معین التجار بوشهری
خانه معین التجار بوشهری نماینده دوره اول و سوم مجلس شورای ملی بعد از مشروطه، خانه معین التجار بوشهری پدر معنوی خلیج فارس ایران، خانه معین التجار بوشهری یکی از تنها خانه های قاجاری خیابان لاله زار، خانه معین التجار بوشهری آخرین اثر ثبتی شهر تهران، خانه معین التجار بوشهری با خیلی از خصوصیتهای ویژه دیگر که در حال تخریب و …
خانه معین التجار بوشهری آدرس: استان تهران، شهر تهران، خیابان لاله زار، کوچه بوشهری، پلاک 7
شماره ثبت در فهرست آثار ملی ایران: هنوز شماره ثبتی اثر منتشر نشده است!
مختصات جغرافیایی ، آب و هوا ، نقشه و … خانه معین التجار بوشهری : E 51″28’08.09 N 35″40’32.06
ارتفاع از سطح دریا: 1197 متر
پیشینه و تاریخچه خانه معین التجار بوشهری:
ناصرالدین شاه بین سالهای 1359 تا 1313 ه ق (1892 تا 1896م) بعلت لغو قرارداد تنباکو و پرداحت غرامت به کمپانی رژی و تهی بودن خزانه دولت، باغ لال هزار را به 90هزار تومان می فروشد، بخش غربی لاله زار را میرزا علی اصغرخان اتابک (صدراعظم وقت) خریداری و بخش شرقی را که امروز محدوده سعدی جنوبی و لالهزار جنوبی است، نصیب معین التجار نامی می شود و عمارتهایی برای خود و فرزندانش در آن بنا می کند.
معین التجار بوشهری کیست؟
حاج محمدآقا بوشهری ملقّب به معین التجار بوشهری و مشهور به حاج محمد دشتی، نماینده مردم بوشهر در دوره های اول و سوم مجلس شورای ملی (متولد 1238ه خورشیدی در بوشهر، مرگ 1312 در تهران) پدرش حاج محمدرحیم دهدشتی از تجار و اعیان بوشهر (اصالتاْ کهگیلویه ای)، معین التجار بوشهری رئيس التجار بوشهر، مدیر كمپاني ناصري (صاحب امتياز كشتيراني كارون)، عضو حزب اعتدالیون، رئیس شوراي عالي تجارت و نویسنده کتاب خلیج فارس اطلاعات بیشتر در خصوص معین التجار بوشهری
مشخصات و معماری خانه معین التجار بوشهری:
خانه معین معین التجار بوشهری د:.8′ 2 طبقه بنا شده، نما بیرونی خانه با آجر مهری (نقش‌دار) و هرهچینی تزئین شده است. در بالای پنجره‌ها از المان معماری سنتوری به صورت مودول، استفاده شده، پنجره‌ها چوبی و به صورت 2 لته است، درهای ورودی و پنجره‌ها قبلا چوبی بوده اما در دوره پهلوی به دلیل تغییر کاربری این بنا از مسکونی به شهربانی، به آهنی تغییر داده شد. پوشش سقف، تیرچوبی با توفال است و در شیروانی از خرپا چوبی استفاده شده که روی آن ورق آهنی کشیده شده است. در قسمت‌هایی از بنا طاقچه‌های کوتاه (رف) وجود دارد.
در قسمت جنوبی بناهای الحاقی دوره پهلوی وجود دارد که به صورت سازنده و طاق آهنگ اجرا شده و از نظر معماری و تزئینات، شاخصه خاصی ندارد. طبقه همکف (بیرونی) خانه معین التجار بوشهری مخصوص پذیرایی از مهمان‌ها بوده و نسبت به طبقه بالا عمومی‌تر و به نوعی بیرونی بنا محسوب میشود. پلکان خانه معین التجار بوشهری در قسمت مرکزی طبقه همکف قرار دارد که طبقه همکف و به نوعی ورودی به طبقه بالا یا اندرونی محسوب میشود. درهای ورودی پلکان چوبی است. در سقف قسمت پلکان نیز از تزئینات چوبی به صورت قاب‌بندی که شامل گره‌ها و نقوش هندسی است، استفاده شده.
طبقه اول (اندرونی) خانه معین معین التجار بوشهری مخصوص مهمان‌های مخصوص همچون شاه و درباریان است و سقف آن نسبت به بیرونی بلندتر است، این بخش دارای چندین اتاق به شرح ذیل است:
سالن طبقه اول خانه معین معین التجار بوشهری برای مهمان‌های خاص و اختصاصی است. گچ بری‌های سقف و پیش بخاری به تبعیت از معماری اروپائی است، جنس سقف همانند دیگر قسمت‌ها تیرچوبی و بر روی آن قاب‌بندی به شکل گره‌های چوبی استفاده شده و همچنین درهای این قسمت دو لته و از جنس چوب می‌باشد.
اتاق طاق ضربی طبقه اول خانه معین معین التجار بوشهری به واسطه رعایت کردن هر سه اصول طاق‌زنی (طاق‌نی لاپوش، طاق رومی و طاق ضربی)، به اتاق طاق ضربی نامگذاری شده است. در محل اتصال دیواره‌ها با سقف از گیلوئی استفاده شده است. گچ بری‌ها اروپائی و در وسط سقف گچبری گردی شکلی برای نصب لوستر بکار گرفته شده است.
در این قسمت شومینه‌ای مشاهده میشود که نقش پیش‌بخاری را داشته و تزئینات خاصی ندارد. ملات روی دیوار، آجر و گل است و در دوره‌های بعد یک لایه گچ‌کاری و سپس رنگ زده شده است.در این بخش رطوبت هوا زیاد مشاهده میشود و پوسته پوسته شدن سقف، نشان از اشباح هوا می‌باشد.
اتاق نقاشی طبقه اول خانه معین معین التجار بوشهری که به دلیل قرارگیری نقاشی‌های فراوان در جای جای دیوارهای این اتاق، به این نام شهره شده است از مهم‌ترین و زیباترین قسمت های خانه معین معین التجار بوشهری است.
اتاق نقاشی قسمت اصلی خانه بوده و در دوره پهلوی به دلیل تغییر کاربری این بنا به شهربانی، با تخته روی این نقاشی‌ها پوشانده شده است. شاید بتوان گفت به خاطر نوع تزئینات، این قسمت مخصوص معین التجار بوشهری است. نقاشی‌های موجود بر روی یک لایه گچ کشیده شده و گچ بری‌های سقف اروپائی و به صورت گل و در بعضی قسمت‌ها طرح غزال است.
از نکات قابل توجه نقاشی‌های خانه معین معین التجار بوشهری این است که؛ معین التجار به دلیل سفرهای متعدد به اروپا و با الهام گرفتن از جاذبه‌های گردشگری در اروپا و یا آسیا همچون فرانسه، ایتالیا، هند و …، دستور ترسیم این جاذبه‌ها را بر روی دیوارها به صورت نقاشی و در طول زمان صادر کرده و می‌توان گفت این اتاق قابلیت تبدیل به اولین موزه نقاشی بین المللی جهان بر روی تابلوهای گچی را دارد. درهای این اتاق نیز مانند دیگر اتاق‌های همجوار، 2 لته و از جنس چوب است.
اتاق جنب اتاق نقاشی خانه معین معین التجار بوشهری: احتمالاً این اتاق ادامه اتاق نقاشی بوده زیرا گچ‌کاری سقف شبیه یکدیگر است و به وسیله یک تیغه، این اتاق به 2 بخش تقسیم شده و احتمالاً نقاشی‌هایی هم داشته که اکنون روی آنها پوشانده شده که برای اثبات آن احتایج به لایه بردرای دیواره‌ها است.
در اتاق یک پیش‌بخاری مشاهده میشود که نقش شومینه را نداشته و احتمالا کاربرد تزئینی داشته است. سقف همانند دیگر قسمت تیرچوبی است که روی آن با قاب‌بندی با تزئینات ساده پوشانده شده است. پنجره‌های مشرف به حیاط 2 لته است ولی تا کف نیست و همچنین در بالای یک پنجره تزئینات کم رنگ دیده میشود.
قسمت خدمه (جدا شده) خانه معین معین التجار بوشهری: این بخش باغ یا باغچه خانه معینالتجار بوشهری است که یک حیاط بزرگ و وسیع محسوب میشود که روزگاری پر از درخت کاج بوده که امروز اثری از آن مشاهده نمی‌شود. در انتهای این حیاط قسمت خدمه وجود داشته که 2 طبقه بوده و امروز این ساختمان و حیاط کاملاً تخریب و در حال تبدیل به یک مجتمع تجاری است.
پیشینه و تاریخچه خانه معین التجار بوشهری در سالهای معاصر؛
خانه معین التجار بوشهری در دهه 50 از مسکونی به نظامی تغییر کاربری می دهد و محل ساختمان اداره مبازره با مواد مخدر و سپس شهربانی تهران میشود و بعد از اتفاقات سال 57 تا شکلگیری نیروی انتظامی، دفتر شهربانی تهران در همین ساختمان قرار داشت و هم اکنون مالکیت خانه معین التجار بوشهری با بنیاد تعاون ناجا است.
امکان بازدید از خانه معین التجار بوشهری: این عمارت متروکه و درب آن بسته است و امکان بازدید ندارد.
آسیب ها و ویرانی های خانه معین التجار بوشهری؛
1) تخریب خانه باغ معین التجار بوشهری؛ بر اساس تصاویر هوایی محوطه خانه معین التجار، خانه باغی در این محوطه قرار داشته که شوربختانه در سال 1358 از باغ دیگر خبری نیست و تنها پارکینگ خودروها قابل مشاهد است.
2) متروکه شدن خانه معین التجار بوشهری، تغییرات و تخریب بدنه، مسدود کردن پنجره ها با آجر، تعویض دربهای چوبی قدیمی با دربهای آهنی، تخلیه و رها شدن نخاله های ساختمانی در محوطه حیاط و داخل بنا، تغییر فضاهای داخلی با تیغه های الحاقی، تخریب نابخردانه نقاشی های دیواری و پاشش رنگ بر روی گچبری های منحصر به فرد خانه، تخریب بام و تاثیرات رطوبت نزولی و …
3) متاسفانه در سالهای اخیر با توجه به تغییر کاربری خیابان لاله زار از فرهنگی به تجاری و ارزش افزوده، بیم آن می رود که این عمارت شبانه تخریب و به جای آن برجی تجاری احداث شود!!!
این خانه به همت کمیته پیگیری خانه های تاریخی شهر تهران در همایش ملی شورای عالی سیاست‌گذاری ثبت آثار؛ به عنوان خانه پدر معنوی خلیج فارس شناخته و ثبت شد.
ته نویس) این گزارش را بدون اجازه و با افتخار تقدیم می کنم به دوست عزیزم آقای امید ترابی که هم یادآوری کرد و هم زحمت برخی از عکسها را کشید.
تخریب خانه معین التجار بوشهری، آخرین اثر ثبتی شهر تهران (93/4/30)
تبدیل آخرین اثر ثبتی پایتخت به ویرانه (خانه معین التجار بوشهری) (93/4/30)
عدم تایید الزام تملک شهرداری برای خانه معین التجار بوشهری (94/3/25) منابع و سرچشمه ها درخصوص خانه معین التجار بوشهری؛
عاقلی، باقر، شرح رجال سیاسی ونظامی معاصر ایران، نشرگفتارباهمکاری نشرعلم، تهران1380، جلد1
میرزاصالح، غلامحسین، رضا شاه، خاطرات سلیمان بهبودی، شمس پهلوی، علی ایزدی، چاپ صهبا
کحال زاده، بهمن و اسفند 1357، مهاجرت یکی از وقایع مهم سیاسی قرن اخیر در ایران
علوم انسانی و گوهر، شماره 71 و 72
مشایخی،عبدالکریم،رئیس بنیاد ایران شناسی بوشهر،خبرگزاری جمهوری اسلامی ایران،اردیبهشت 1391
پایان نامه آقای سعید محمود کلایه با عنوان “طرح مرمت و احیا خیابان لال هزار” (استاد راهنما: پرویز حناچی)
همسفران
با ما همسفر باشید
عجب!کلا خونه های این منطقه قابلیت یه پروژه پژوهشی درست حسابی راجع به سبک دکور داخلی،از ابزار دور دیوار و جای روشنایی تا تناسبات بازشوها و …در سبک تهران رو داره.
شهریار: از این دست خانه ها ، تا دلتان بخواهد وجود دارد
دروود بر شما،
بسیار سپاسگذارم بابت تهیه ی این گزارش کامل و پرمحتوا و محبتی که نسبت به بنده داشته اید.
چنین گزارش هایی تنها روزنه امید برای دیده شدن عمارت های گرانبهایی است که تا کنون تنها فقط و فقط به لطف استقامت خودشان پابرجا مانده اند و کسی برای حفظ آن ها جز دادن شعار کاری نکرده است و ممکن است به زودی با اولین لرزه، اولین باران شدید یااولین طوفان شدید به تلی از خاک تبدیل شوند، واقعاً به زودی؛ حتی خیلی زودتر از آنکه بتوان از ذهن گذراند.
خدا قوّت
شهریار: سلام و سپاس از شما و محبت شما
اگر شما نبودید، این گزارش تکمیل و تهیه نمی شد، به امید آنکه بتوانیم برای آیندگان این عمارت را نگه داریم
سلام به خدا قسم اگر این خانه الان در اروپا می بود…
شهریار: اگر در اروپا بود ، برای ورود و بازدیدش باید چند یورو می دادید، کلی تاریخ برایش می ساختند و … اما اینجا ایران است
خیلی گزارش خوبی بود. البته برای ما همش غصه است که نمی تونیم جلوی این تخریب ها رو بگیریم
از معین التجار بوشهری آثاری در اهواز هم به جا مونده ولی درباره ی تاریخچه ی املاکش در اهواز به طور دقیق فکر نکنم منبعی وجود داشته باشه
شهریار: سلام بر شما ، اطلاعات تکمیلی و پژوهشهای انجام شده در این خصوص به ایمیل شما ارسال شد
تاسف باره…
شهریار: تاسف بار و دردآور
باسلام.در ایران تا بود چنین بود…توش حتما چیزی گیرشون نمیاد دیگه که کاری نمیکنند دیگه…
یاحق…
شهریار: درود، اتفاقا ، توی تخریبش ، خیلی چیز گیرشون میاد!! چون می توان برج سازی کرد
له له میزنم واسه بوشهر رفتن …ممنون از گزارش…
شهریار: البته رفیق این اثر در تهران است !!!
برنامه بوشهر را هماهنگ کن زودتر برو ، یکی از قسمت های زیبای ایران را تا الالن از دست داده ای
مخصوصا جاده ای ساحلی بکر ، برازجان پر از اسرار ، دشستان زیبا و …
سلام بنده توکلی دبیر و کارشناس ارشد برنامه ریزی شهری هستم و دارم مقاله ای با عنوان سنجش توانایی اکو توریسم غار کتله خور کار می کنم و نیاز به داشتن پرسشنامه جامعی دارم. البته خیلی از موارد رو کار کردم و دارم پرسشنامه آنلاین تو گوگل داک می سازم.ممنون میشم اگه براتون امکانش هست و زحمتی نیست ،پرسشنامه گردشگران و پرسشنامه متخصصان را به آدرس tavakoli.melal@gmail.com ارسال کنید.
ضمنا شما رو به بازدید از بزرگترین و زیباترین غار خشکی جهان در شهر گرماب-در استان زنجان دعوت می کنم. اطلاعات بیشتر در آدرسهای زیر:
http://www.katalehkhourcave.com/new/fa/user/index.php
http://katalehkhourcave.blogfa.com/
http://katalehkhourcave.blog.ir/
شهریار: سلام بر شما ، اطلاعات لازم به ایمیل شما ارسال شد. آخرین سفر من به غار کتله خور به 10 سال پیش بر می گردد. امیدوارم سعادت دیدار دوباره را داشته باشم
وقتي مي بينم آثار باستاني تخريب ميشن حالم به هم ميخوره ……
يادمه يك روزي مرحوم ملاقلي پور در مورد موزه دفاع مقدس صحبت مي كرد و ميگفت تو كشوراي اروپايي نگاهشون كلا با ايران فرق ميكنه مثلا تو جنگ جهاني دوم يك سرباز مثلا آلماني با يك گلوله زده يك نفر انگليسي رو كشته پوكه فشنگ افتاده زمين ….
اومدن دورش رو شيشه كشيدن نگهش داشتن و ميگن با اين فشنگ يكي نفر از ملت ما رو كشتن …. شده ميراث معنوي و فرهنگيشون …. اون وقت ما چيكار مي كنيم ؟
شهریار: آن وقت ما میراث هزارساله خودمان را ، به علت فقر فرهنگی ویران می کنیم، چون نمی دانیم این هم ارثیه است که به ما رسیده ، به همین دلیل می گویند میراث
عالی بود مرسی از سایت خوبتون
شهریار: سلام و سپاس از نگاه شما
خوش به حالش
شهریار: سلام
بسیار عالی
شهریار: سپاس
ممنون جالب بود
شهریار: خواهش
اتاق نقاشی شون جالب بود . حیف که از بین رفته .
شهریار: واقعا افسوس
وقتی می بینم آثار باستانی تخریب میشن ناراحت میشم
شهریار: ما هم دلنگرانیم
حیف این بناها که به این روز در آمده اند!
ممنون از به اشتراک گذاریتون
شهریار: واقعا افسوس
اگه این بناها توی اروپا بود ، با دل و جون ازشون مراقبت می کردند. و به ثبت جهانی میرسوندند.
شهریار: خوب اینجا ایران است
چقدر کار خوبی میکنید که معماری و مسایل زندگی شهری رو دنبال و ارشیو میکنید. درود بر شما
شهریار: سلام و سپاس از شما
درود بر شما که معماری و مسایل زندگی شهری رو ارشیو میکنید. این مسئله از دید خیلی ها نادیده شده.
شهریار؛ سلام بر شما، سپاس از مهربانی شما
سلام و خسته نباشید.
ممنون از مطلب خوبتون و رفرنسهایی ک قرار دادین. لطف میکنین که اگر منبع یا مطلب دیگه ای در رابطه با این خونه وجود داره به من اطلاع بدید ممنون ميشم.
شهریار: سلام و سپاس، بیشتر منابع در سایت ذکر شده است