خانه زاهدی کجاست؟ خانه فضل‌اللّٰه زاهدی ، خانه نخست وزیر ایران کجای تهران بود؟ خانه زاهدی که جلسات هفتگی حزب زحمتکشان ملت ایران در آن برگزار می شد، خانه اردشیر زاهدی وزیر امور خارجه ایران ، خانه زاهدی سفیر ایران در بریتانیا و آمریکا ، خانه زاهدی همسر شهناز پهلوی (دختر محمدرضا پهلوی) ، خانه زاهدی که امروز دفتر مرکزی جامعه روحانیت مبارز است …

دوران و بانی خانه زاهدی:
تیمسار سپهبد فضل‌اللّٰه زاهدی ملقب به بصیردیوان در سال 1309 پس از سرکوب اسماعیل سیمیتقو در آذربایجان نشان ذوالفقار گرفت، زاهدی پس از کودتای 28 مرداد 1332 به مدت دو سال نخست وزیر ایران بود و در این خانه اسکان داشت. فضل‌اللّٰه زاهدی بعدها سفیر ایران در سوئیس شد.

آدرس خانه زاهدی: استان تهران، شهر تهران، خیابان برادران شهید قائدی (هدایت سابق) شمال غربی چهارراه ولی آباد ، تقاطع خیابان های ولی آباد و شهید محمدحسین اصانلو ، دفتر جامعه روحانیت مبارز
پیشینه و تاریخچه خانه زاهدی:
در نقشه های قدیمی نام این محله “ولی آباد” ذکر شده است و مدرسه مجانی اناث و ذکور در این محله بنا شده بود ، در حال حاضر خانه زاهدی در مکان قبلی مدرسه احداث شده است.

نکته) آجر تراشی دو زبانه در همین گذر به نام ولی آباد هنوز در جداره یکی از خانه ها مشهود است. خیابان (شرقی-غربی) شهید محمدحسین اصانلو فعلی در گذشته ولی آباد نام داشت اما امروزه خیابان (شمالی-جنوبی) به نام ولی آباد نامگذاری شده است! دلیلش را نمی دانم!!

خیابان ولی آباد در نقشه های سال 1347 به دلیل قرار گرفتن خانه زاهدی و دفتر کار اردشیر زاهدی به نام “زاهدی” نامگذای شده بود. خیابان زاهدی در گذشته “خیابان نو” ، “خیابان بزرگ نیا” شناخته می شد.
نکته) در حوالی چهارراه ولی آباد یا همان زاهدی ، گذرهایی به نام های؛ سردار مخصوص ، درویش ، سردار اکبر و … نامگذاری شده بود، برخی بر این باور هستند؛ به دلیل حضور سیکها و زاهدان هندی و معبد آنها در این منطقه؛  این نامها بر روی کوچه ها گذاشته شده بود که این موضوع کاملا اشتباه است و تنها دلیل نامگذاری زاهدی بر این گذر ، وجود خانه زاهدی و محل اسکان فضل‌اللّٰه زاهدی است. (ته نویس دوم)
نکته) فضل‌اللّٰه زاهدی در زمانی که رئیس قشون اصفهان بود به دلیل برنامه ریزی یک قیام عمومی بر ضد نیروهای اشغال کننده متفقین (بریتانیا و شوروی) توسط سروان فیتز روی مکلین Sir Fitzroy Hew Royle Maclean از خانه اش در اصفهان ربوده و به فلسطین منتقل شد. امیدوارم دوستان اصفهانی، خانه زاهدی در شهر اصفهان را هم پیدا کنند. داستان این ربایش را در اینجا بخوانید. خلاصه امر رُبایِشمان می کردند، زمانی که رُبایش مد نبود. زَم
جلسات هفتگی حزب زحمتکشان ملت ایران در خانه زاهدی؛
حزب زحمتکشان ملت ایران محصول ائتلاف مظفر بقائی و سازمانش با انشعابیون حزب توده به رهبری  خلیل ملکی در 26 اردیبهشت سال 1330 ه ش رسما کار خود را آغاز کرد، جلسات هفتگی حزب زحمتکشان ملت ایران، برخی اوقات در خانه فضل الله زاهدی تشکیل می شد.

اردشیر و بتول (هما) زاهدی فرزندان فضل الله زاهدی در این خانه زیسته اند، اردشیر زاهدی وزیر امور خارجه ایران ، سفیر ایران در بریتانیا و آمریکا و همسر شهناز پهلوی دختر محمدرضا پهلوی و آخرین دیپلمات ایران بود که در این خانه زندگی می کرد و مدتی نیز از این خانه به عنوان دفتر کار خود بهره برداری می کرد. در کتاب خاطرات اردشیر زاهدی از این خانه به عنوان خانه ولی آباد یاد می شود.
نکته) در اسناد رسمی خانه زاهدی، نام خواهرِ اردشیر زاهدی ، بتول ذکر شده است ، در حالی که بتول زاهدی همیشه خود را ، هما معرفی می کرد. به این موضوع ادامه بیشتر خواهیم پرداخت.
شماره ثبت خانه زاهدی در فهرست آثار ملی ایران ؛ شوربختانه این خانه تاکنون ثبت ملی نشده است.
پیشینه و تاریخچه خانه زاهدی در سالهای معاصر:
بخشی از خانه زاهدی در ولی آباد در سال 1349 تجمیع شد و پس از انقلاب سال 1357 خانه زاهدی توسط بنیاد مستضعفان و جانبازان انقلاب اسلامی، نیابتاً به وزارت امور خارجه ایران سپرده شد و در سال 1377 خانه زاهدی در اختیار جامعه روحانیت مبارز قرار گرفت. جامعه روحانیت مبارز در سال 1397 درصدد تخریب و نوسازی بخش شمالی بود که شوربختانه بخشهایی از خانه تخریب و در حال حاضر رها شده است.

معماری و مشخصات خانه زاهدی و آسیبهای وارد شده به آن؛
مجموعه عمارت خانه زاهدی از چندین عمارت تشکیل شده است که بر اساس نقشه زیر به صورت مجزا به آنها خواهیم پرداخت؛

مجموعه خانه زاهدی که در حال حاضر در اختیار جامعه روحانیت مبارز قرار دارد در نقشه زیر مشخص است اما عمارتهای شماره 1، 2 و 3 نیز به نام بانوان اختر و عذری زاهدی فرزند احمد ثبت شده است که ارتباط این عمارتها با خاندان زاهدی نامشخص است. (پیرو اطلاعات و تاریخ شفاهی این خانه متعلق به خواهر راهدی بود که فردی دین مدار بوده و در این خانه به صورت ماهانه مجلس روزه خوانی زنانه برگزار می کرد)
نکته) می گویند بانو هما زاهدی (بتول) یک دوست بسیار عزیزی داشته به نام نگار، دوستی دیرینه از زمان کودکی ، می گویند؛ نگار زاهدی فرزند محمدصادق زاهدی بوده علی ای الحال با توجه به اینکه نام اصلی بانو هما زاهدی بتول بوده ، شاید نام اصلی نگار زاهدی هم همان اختر بوده یا عذری یعنی مالک همان سه عمارت غربی
خانه زاهدی در حال حاضر داری 5 عمارت است که در نقشه زیر کاملا مشهود است، خانه ای با مساحت 1486 متر و 1138 متر بنا ، عمارت اصلی که با شماره یک مشخص شده است، خانه فضل الله زاهدی بوده، خانه ای یک طبقه با زیرزمین، شوربختانه در سالهای گذشته حوضخانه تاریخی خانه زاهدی در زیرزمین تخریب و تبدیل به نمازخانه و اتاق استراحت رانندگان جامعه روحانیت مبارز شده است.

جداره عمارت خانه زاهدی با آجر قزاقی مزین شده بود که در سالهای اخیر با سنگ مرمر روی آن پوشانده شده است، عمارت دارای 6 ستون و سرستون گچ بری شده بود که به دلیل عدم رسیدگی و تخریب گچ بری ها ، ستونها نیز با سنگ مرمر پوشانده شد. در حال حاضر این عمارت به عنوان دفتر مرکزی جامعه روحانیت مبازر تهران در حال بهره برداری است.

عمارت شماره 2 توسط اردشیر زاهدی دردو طبقه و یک زیرزمین بنا شده بود و به عنوان دفتر کار اردشیر زاهدی از آن استفاده می شد، که شوربختانه در سال 1397 برای ساخت اقامتگاه و مهمانسرای جامعه روحانیت مبارز در دستور کار تخریب قرار گرفت که این قمست از خانه زاهدی به صورت نیمه مخروبه رها شده است.
عمارت شماره 3 ، 4 و 5 در حال حاضر به عنوان دفتر جامعه روحانیت مبارز در حال بهره برداری است.
نکته) بر اساس روایت فیلم آخرین دیپلمات، فرح دیبا جزو دانشجویانی بود که برای دریافت کمک مالی به دفتر زاهدی در این عمارت حاضر شده بود و اولین باب آشنایی خاندان پهلوی با بانو فرح دیبا در این عمارت شکل می گیرد و اردشیر زاهدی تصمیم می گیرد بانو فرح را به محمدرضا پهلوی معرفی کند . این معرفی به ازدواج فرح و محمدرضا پهلوی می انجامد .

نامهای دیگر خانه زاهدی: خانه فضل الله زاهدی ، خانه خاندان زاهدی ، خانه ولی آباد، دفتر کار اردشیر زاهدی، منزل زاهدی و دفتر جامعه روحانیت مبارز
امکان بازدید خانه زاهدی : در حال حاضر با توجه به اینکه خانه زاهدی در اختیار جامعه روحانیت مبارز است، بازدید از آن ممنوع است.
نکته اصلی) آقای هوشنگ حسینی پناه از خبرنگاران ساکن سوئیس در صفحه اینستاگرام خود اعلام کرده بود؛ آقای صادقی سرکنسول ایران در سوئیس در حال رایزنی برای انتقال پیکر اردشیر زاهدی به ایران است، به نطرم نظام و حکومت اگر برای اردشیر زاهدی ارزش قائل هستد ، این خانه را از خطر تخریب نجان دهند و به عنوان خانه موزه کودتای ایران ، از آن بهره برداری کنند.

ته نویس اول) این گزارش را ره رسم معمول سفرنویس ، بدون اجازه و با افتخار تقدیم می کنم به دوست عزیزم آقای داود قهردار، سرتان سلامت
ته نویس دوم) پیرامون خانه زاهدی افراد بسیاری زندگی می کردند که به زودی بیشتر به آنها خواهم پرداخت ، مثل آقای هلاکو رامبد ، دکتر امیرمنصور سرداری ساکن خیابان ولی آباد (معاون وزارت بهداری و سرپرست بهداشت و تنظیم خانواده، رئیس انستیتو پاستور و پسرخاله هویدا و …
ته نویس سوم) بانوی روشن، اگر در کپی کاری ها از تورها ، همسفری از این خانه نوشت و منبع را ذکر کرد، ناراحت نشوید، لایک کنید، صرفا برای روشنگری شما نوشتم …

منابع و سرچشمه ها برای تهیه گزارش خانه زاهدی؛
گفتگوهای منتشر شده در تاریخ شفاهی ایران در هاروارد، به کوشش حبیب لاجوردی
کتاب خاطرات اردشیر زاهدی
مرکز بررسی اسناد تاریخی ایران
اسناد وزارت امور خارجه
اسناد سازمان ثبت املاک
کیهان لندن شمارره 125 جمعه سوم شهریور 1396 صفحه 14 ، خاطرات و تاریخ ، اردشیر زاهدی
گذري به ايران و شبيخون به بنغازي ؛ نوشته فيتزروي مك لين
استادجاسوسان انگلیس، نوشته مایکل سه یرس وآلبرت کان
شکل گیری جنگ سرد و تاثیر آن بر ایران و منطقه خاورمیانه  تحقیق و تألیف، مهندس بابک مصطفوی
حسین آیادیان، زندگینامه سیاسی دکتر مظفر بقایی