تورهای سفرنویس

tour-image

عضویت در سفرنویس

register-image
register-image

سال نوی یهودیان روش هشانا مبارک

یهودیان بر این باورند که خداوند در هفت روز جهان را آفرید، در روز ششم حضرت آدم و حوا خلق شدند که این روز مصادف است با روز اول عید روش هشانا
بر اساس اعتقادات یهودیان، در اول روش هشانای هر سال عملکرد یک ساله انسانها مورد بررسی ذات الهی قرار می گیرد و سرنوشت یک سال آینده آنها پس از ده روز روزه و عبادت در روز “یوم کیپور” که روزه بزرگ گرفته می شود ، تعیین می گردد.

سال نوی یهودیان روش هشانا مبارک
سال نوی یهودیان روش هشانا مبارک

در تقویم عبری ماه الول، آخرین ماه سال است. در این ماه حضرت موسی برای دریافت مجدد دو لوح تورا به بالای کوه سینا می رود و پس از گذشت 40 شبانه روز در روز دهم تیشری (مصادف با روز یوم کیپور) با لوح های ده فرمان الهی ، از کوه پایین می آید. از آن زمان به بعد، این ایام بعنوان روزهای رضامندی ، توبه ، روزه و تزکیه نفس تعیین گردید. (برای دانستن بیشتر درباره تقویم عبری اینجا را کلیک کنید) براساس تقویم عبری روزهای اول روش هشانا ، نمی تواندیکشنبه ، چهارشنبه و جمعه باشد.
پس یهودیان در صبح های ماه الول سلیحوت می خوانند (سیلحوت اسم جمع واژه سلیخا به معنای بخشایش و یا طلب بخشیدن است) تا با قلبی پاک ، به روز روش هشانا یا اول ماه عبری یعنی تیشری برسند. واژه الول در زبان بابلی، به معنی باکره است ، ماهی که یهودیان سعی می کنند ، پاک و بدون لغزش و خطا و باکره باشند.
در تورا (کتاب مقدس یهودیان) نامی از روش هشانا ذکر نشده است در عوض به جای آن از “روزی که شوفار نواخته میشود”، “روز یادبود و توبه” و “یادآور اعلام اعیاد و یا جنگ” استفاده شده است.

یادآوری نواختن شوفار در کتابهای مقدس؛

در سفر اعداد (فصل 29 آیه 1) درج شده، روز اول ماه هفتم (تیثری) مقدس است در آن روز (روش هشانا) هیچ کاری انجام ندهید برای شما روز نواختن باشد.

در سفر لاویان (فصل 23 آیات 24 و 25) با بنی اسرائیل متکلم شده بگو که اول ماه هفتم برای شما روز تعطیل و یادواره مقدس نواختن است هیچگونه کاری را انجام ندهید و قربانی آتشی را برای خداوند بگذارنید.

یوم تروعا بزبان آرامی یوم یبابا (روز یبابا) ترجمه شده است. در کتاب مقدس نیز کلمه «یبابا» بصورت فعل متعدی که عمل آن به فاعل بر می گردد آورده شده است و روز گریستن است و یا به عبارتی روزی است که صدای زاری و گریه توسط شوفار شنیده می شود.

معنا و مفهوم روش هشانا بر سه فلسفه فرهنگی و دینی استوار است؛ الف) پذیرش خداوند بعنوان قادر مطلق ، ب) یادآوری قربانی نمودن اسحق توسط ابراهام که نشانگر اعتقاد عمیق او به خداوند است. (همان داستان قربانی کردن اسماعیل توسط ابراهیم در باور مسلمانان) ج) نواختن شوفار در جشن روش هشانا یادآور عزم بی مانند ابراهام (ابراهیم) در اجرای فرمان خداوند مبنی بر قربانی نمودن فرزندش بوده  و یادآوری ایثارگری فرزندش اسحاق. با زدن شوفار در روش هشانا قلب های خفته بیدار خواهند شد و خواهند لرزید و دل به توبه می سپارند. صدای شوفار یادآور پاییز و ریزش برگها است تا به فکر باشیم و غبار گناه و بدی از ما دور و ریخته شود.  صدای شوفار ما را آگاه می سازد که از خطاها دست بکشیم.

قربانی کردن اسحاق توسط ابراهیم
قربانی کردن اسحاق توسط ابراهیم

نواختن شوفار؛ یادآور خرابی بیت همیقداش است و نیز به معنی آبادی و تجدید افتخارات (روحانی) دوران گذشته می باشد.
صدای شوفار ، صدای عاشق دلسوخته ای است که برای معشوق (خداوند) شوفار می نوازد و سعی بر آن دارد محبت و نظر الهی را برانگیزد تا بدین وسیله رابطه ای را بین عالم بالا و عالم خاکی بوجود آورد. شوفار صدای احساس آدمها است ، احساسی که نمی شود با کلام بیان نمود ، به عبارتی شوفار نماد صدای روح است .
نواهای مختلف شوفار و تشبیهات آن : صدای شوفار از سه نت اصلی تکیا یا قاطع، ترعا یا لرزان و شواریم یا شکسته تشکیل شده است.
1)  نت تکیا یا تقییا: دارای صدای قاطع و محکم با آهنگی کشیده و یکنواخت شبیه بادهای تند که نمایانگر انسان پاک ، شریف و متواضع می باشد.
2)  نت تروعا: دارای صدای لرزان و مرتعش و با آهنگی بریده شبیه به صدای آژیر خطر است، که نمایانگر انسانی است شوریده و پشیمان که در برابر خواسته های نفسانی با شکست روبرو شده و با تأسف و پریشانی (وجدانش) دست به گریبان است.
3) نت شواریم ؛ ترکیبی است از صدای تکیا و تروعا که در دوران تلمود به عنوان سومین صدا اضافه گردید، با صدای شکسته (در سه مرحله) و هر مرحله با آهنگی یکنواخت(کشیده و کوتاه) نواخته می شود.  که نماينده انسان ميانه رو مي باشد. انساني كه كاملا نه پاك و متواضع و نه كاملا شرير است. بلكه با صداقت سعي مي كند بطرف كمال پيش رود و كيفيت اخلاقي زندگي خود را بهبود بخشد.
در ایام روش هشانا مرسوم است، یکصد بار شوفار نواخته می شود، البته در بین سفارادی ها این تعداد به یکصدو یکبار نواخته می شود. آخرین نوای شوفار پس از خواندن לינו לשבת تروعا گودولا به معنای هلهله یزرگ نامیده می شود. در بین جوامع اشکنازی آخرین نوای شوفار تکیا گودولا نامیده می شود. یکصد و یک نوای شوفار از نگاه کبالیستی برابر است با ارزش عددی نام میخائل فرشته حامی قوم بنه ایسرائل.

نواختن شوفار در عید روش هشانا
نواختن شوفار در عید روش هشانا

روایت است این تعداد یکصد و یک نت شوفار، نمایانگر صدای زجه و شیون است که در بعضی منابع قدیمی مذهبی یهود آنرا به حضرت «سارا» مادر حضرت اسحق نسبت می دهند.
در برخی از همین منابع قدیمی واژه شوفار را از ریشه درخشان بودن و تیز بودن معنا نموده اند، شاید دلیلش صدای تیز و نت هایی که در آن شنیده می شود بسیار رسا و گوش خراش می باشد.
به عقیده برخی، نت «تروعا» و جعمی دیگر «شواریم» که معنای آن از ریشه کلمه شکستن مشتق می شود، نشانگر صدای شیون و گریستن می باشد. شوفار را یهودیان در هنگام نبرد سرزمین کنعان در پشت دیوارهای شهر اریحا استفاده کردند. آن روز حضرت یوشع  شوفار را نواخت. در هفتمین روز هفت مرتبه این عمل را تکرار نمودند و حصارهای شهر فرو ریخت و شهر تسلیم شد. شوفار ، سازی است بادی ، متعلق به دوران باستان که از دیرباز یهودیان در آئین های ملی و مذهبی به ویژه در ایام روش هشانا (سال نو عبری) از آن استفاده می کنند.
شوفار از طرف انتهای باریک آن دمیده می شود و صدای (نت ها) آن از انتهای فراخ آن خارج می شود در این رابطه در کتاب تهیلم (مزامیر داوید فصل 118 آیه 5) چنین بیان شده : در تنگی ها، خداوند را به کمک خواندم و خداوند مرا با وسعت (بزرگی) اجابت فرمود.

سال نوی یهودیان روش هشانا مبارک
سال نوی یهودیان روش هشانا مبارک

شکل شوفار اغلب دارای خمیدگی و قوس می باشد و این بدان معناست ما می بایست با افتادگی و فروتنی، خود و همنوع خود را در نظر بگیریم و همیشه تسلیم اراده حق و فرامین الهی باشیم .در دوران سنهدرین جهت آگاهی مردم هنگام روزهای مقدس ، در بعد از ظهر جمعه ها قبل از آغاز شبات (شش بار با نوای تکیّا)و  در روش خودش (آغاز هر ماه، با رویت ماه) شوفار نواخته می شد. شوفار در گذشته در زمان برگزاری اعیاد و مناسبت ها ، گردهمایی های عمومی، فراخواندن جهت اعزام به جنگ و اخطار یا آگاهی از اتفاقات ناگوار طبیعی، سیاسی و رویدادهای مهم نواخته می شد.
پیشنیه و قدمت شوفار به استناد کتاب مقدس، مربوط به دوران خروج قوم بنی اسرائیل از مصر می شود. اما برخی از علمای یهود باتوجه به پاراشای ویرا فصل بیست و دوم که به شاخ قوچ اشاره نموده، قدمت آنرا به دوران ابراهام (ابراهیم)، یعنی بیش از چهار هزار سال نسبت می دهند.

متن فصل 22 برشیت پاراشای ویرا

1)  به آن محلی که خداوند گفته بود رسیدند اوراهام قربانگاه را بنا کرد، هیزم را چید، دست و پای اسحق پسر خود را بست و اورا بر قربانگاه روی هیزم گذاشت .

2)  اوراهام دستش را دراز کرد کارد را برداشت که پسر خود را سر ببرد .

3)  فرشته خداوند از آسمان او را صدا زد، گفت اوراهام! اوراهام! گفت حاضرم .

4)  گفت دستت را به سوی آن جوان دراز مکن با او کاری نداشته باش، زیرا اکنون دانستم که از خدا میترسی، چون پسر یگانه ات را از من دریغ نکردی.

5)  اوراهام چشمانش را بلند کرد و اینک ناگهان قوچی را که شاخش در شاخه های درهم پیچیده درخت گیر کرده بود، دید اوراهام رفتن قوچ را گرفت و بجای پسرش قربانی کرد.

نحوه ساخت شوفار ؛
شوفار باید از شاخ حیوانات نر، اهلی و حلال گوشت مانند قوچ، بز و یا بز کوهی،آهو وحشی و غزال استفاده تهیه شود اما شاخ قوچ ارجح است ، زیرا هنگام قربانی حضرت اسحق، قوچی هواید گشت و به جای آن حضرت قربانی شد. از این رو شاخ قوچ انتخاب گردید.

نکته) از شاخ گاو نباید استفاده شود؛ چون گاو یادآور خطاهای گذشته قوم بنی اسرائیل می باشد (قوم بنی اسرائیل در غیاب حضرت موسی از طلا و جواهرات خود برای ساختن بتی به شکل گاو استفاده کردند)

آداب نواختن شوفار؛
1) نواختن شوفار باید ایستاده انجام گیرد و فرد مجری قبل از نواختن باید ابتدا براخای شوفار را خوانده باشد ؛ متبارک هستی تو «هشم» خالق ما پادشاه عالم که مقدس نمود ما را با میطواهایش و دستور فرمود به ما نواختن شوفار.
2) شخصی که شوفار می زند باید شوفار را در دست راست بگیرد و از طرف راست لب و به سمت بالا در آن بدمد.
3) شخصی که مسئول نواختن شوفار است، اگر نتوانست ادامه دهد شخص دیگری از همان قسمت که صدای شوفار قطع شده می تواند ادامه دهد.
4) بهتر آن است که در روش هشانا برای تمیز نمودن شوفار از یائین یا سرکه و یا از گلاب استفاده کنند.
5) بهترین زمان شوفار زدن از سپیده دم هنگام روز تا غروب آفتاب می باشد.
6)  هرگز روز شبات شوفار نواخته نمی شود.
7) خواندن متن اعتراف (که در بعضی صیدورها درج شده) هنگام نواختن شوفار جایز نمی باشد.
8)  هنگام قرائت براخای شوفار ברוך הוא  ברוך שמו  گفته نمی شود.

دعاهای زمان نواختن شوفار

در تلمود چنين آمده است:

«سه دفتر در روش‌‌هشانا گشوده مي‌‌شوند: يك دفتر براي شريران، يكي براي صادقان و ديگري براي افراد ميانه. سرنوشت افراد كاملاً شرير در دفتر مَمات يا مرگ نوشته و مهر مي‌‌شود. به افراد ميانه تا روز كيپور ( روز کفاره گناهان در دهم ماه تيشري) مهلت داده مي‌‌شود كه چنانچه توبه كنند، نام ايشان مانند صادقان در دفتر حيات نوشته ‌شود و در غير اين صورت از شريران به شمار مي‌‌آيند.» اعمال روش هشانا با روشن کردن شمع در غروب آفتاب آغاز می شود که این ذکر و دعا خوانده می شود:

בָּרוּךְ אַתָּה יְהֹוָה تو مبارک هستی ای پروردگار

אֱלֹהֵֽינוּ מֶֽלֶךְ הָעוֹלָם پروردگار ما، خداوندگار عالم

אֲשֶׁר קִדְּשָֽׁנוּ בְּמִצְו‍ֹתָיו ما را با فرامین خود پاک گرداند

וְצִוָּֽנוּ و به ما فرمان داد

לְהַדְלִיק נֵר שֶׁל יוֹם טוֹב: که شمع را در یوم طوو (روز خوب) روشن کنیم

میز و سفره روش هشانا یک یودی
میز و سفره روش هشانا یک یودی

خوراکی های شب روش هشانادر باور یهودیان؛
1) سیب و عسل؛ ضمن شکرگزاری از ایزد منان خواستاریم سالی که در پیش داریم سالی باشد نیکو و مملو از لحظات شیرین.
2) چغندر یا لبو؛ با خوردن چغندر از آفریدگار ما و نیاکان ما درخواست میکنیم تا شریران و مشرکان را از ما دور نگاه دارد.
3) تره فرنگی؛ با خورد کردن سبزی (تره) امیدواریم که همه دشمنان و بدخواهان حق معدوم شوند.
4) خرما؛ با خوردن خرما از خداوند میخواهیم بدخواهان و ستمگران پیروان مکتب توحید را کیفر دهد و ظلم و خطا از جهان رخت بربندد.
5) کدو؛ با خوردن کدو از خداوند میخواهیم اگر تقدیر بدی برای ما رقم خورده، آنرا نابود کند و امیدواریم شایستگی اعمال ما مورد توجه درگاه حق قرار گیرد.
6) لوبیا؛  با خوردن لوبیا خواستار آن هستیم که بر کردار نیک ما افزوده شود.
7) کله پاچه و زبان گوسفند؛ با خوردن گوشت کله بره یا زبان گوسفند از پروردگار میخواهیم که ما سرور و فرادست باشیم نه زیردست.
8) جگر سفید یا شش؛  با خوردن جگر سفید خواهان آن هستیم که گناهان ما همانند ریه (شش) سبک باشد.
9) انار؛  با خوردن انار امیدواریم که کردارهای نیک ما همانند دانه های انار فراوان باشد.
10) ماهی؛ با خوردن ماهی چرخ کرده چیزی شبیه کوفته پخته می شود و برخی هم سر ماهی ما می خورند و امیدواریم ما همیشه سر باشیم نه دم
11) نان ؛ نانی پخته شده بصورت گرد یا نردبانی که نمادی از چرخه سال است.

نکته ) توصیه شده است که در ایام روش هشانا از خوردن غذاهای ترش پرهیز شود

جشن روش هشانا ראש השנה سال 5782 عبری مبارک
جشن روش هشانا ראש השנה سال 5782 عبری مبارک

آداب و رسوم فعلی یهودیان ؛ ارسال پیامهای تبریک و کارت پستال و آروزی سال خوب برای دوستان و بخشش دوستان و نزدیکان از اشتباهات گذشته و درخواست عفو و بخشش از اشخاصی که در طول سال در حق آنها بدی کردیم.

سال نوی یهودیان جشن روش هشانا مبارک
سال نوی یهودیان جشن روش هشانا مبارک

هر ساله در آستانه سال جدید عبری روش هشانا ، دل نوشته هایی از آرزوها و تقاضاها از درگاه ادونای که طی ماه ها توسط مردم در لابلای شکاف دیوارهای کوتل قرار داده شده جمع آوری میشود. این تکه های کاغذ با نظارت مستقیم ربی مخصوص دیوار جمع آوری میشود. ربی شموئل ربینویچ שמואל רבינוביץ متولی فعلی امور دیوار غربی و بناهای تاریخی اورشلیم است که در روند این پاکسازی حضور دارند.  این کاغذ ها حتما باید توسط میله چوبی از لای شکاف دیوار خارج شود و جنس آن نباید فلزی باشد.  این تکه کاغذها به همراه کاغذهای بلا استفاده که روی آن متون مقدس نوشته شده طی مراسمی مذهبی در بالای تپه زیتون در اورشلیم به خاک سپرده می‌شوند

اینجا را با دوستان خود به اشتراک بزارید

همسفران

  1. سعید قیدرپور

    بسیار استفاده کردم از اطلاعات گسترده شما بسیار سپاسگذارم

    شهریار: سلام و سپاس از مهربانی و محبت شما

    1. شهرزادقنبری

      چندین بار متن شما را خواندم.بسیار ریزبین نانه و کامل است.ممنون جهت تولید این محتوای مفید.

      شهریار؛ سلام و سپاس از مهربانی و محبت شما

  2. سپاس و تشکر از جناب شهریاری عزیز بابت روز بسیار عالی و توضیحاتشون 🙏🏽💙

    شهریار؛ سپاس از مهربانی شما

با ما همسفر باشید

XHTML: امکان استفاده از این کدها وجود دارد: <a href="" title=""> <abbr title=""> <acronym title=""> <b> <blockquote cite=""> <cite> <code> <del datetime=""> <em> <i> <q cite=""> <s> <strike> <strong>