چند روز پیش ، جداره بیرونی عمارتِ قاجاری میرزا نبی‌خان، توسط عوامل شهرداری تهران، با هنر ماست مالی کردن مخدوش شد. چند سال پیش ، در عملیات سنگ فرش کردن گذر همین خانه ، پیرنشین‌های این عمارت ویران شده بود …

این خانه در نقشه موسیو کرشیش طراحی شده در سال 1237 ه خ، با نام خانه، میرزا نبی‌خان مشخص شده است و در نقشه متاخر عبدالغفار نجم الملک (ترسیم شده در سال 1270 ه خ) با نام خانه غلام الملک معرفی شده و با روند پیش رو در نقشه‌های جدید از صحنه روزگار محو خواهد شد.

اجداد میرزا نبی خان قزوینی، اهل علی آباد مازندران بودند، پدرش عابدین بیک در خدمت شاهزاده علینقی میرزای رکن الدوله حاکم قزوین به دلاکی اشتغال داشت. میرزا نبی خان در دستگاه حکومتی رکن الدوله مال و ثروتی اندوخت و ترقی کرد
میرزا نبی قزوینی ملقب به امیر دیوان دولتمرد عصر قاجار، همچنین پدر صدراعظم نامدار دوره ناصری میرزا حسین خان سپهسالار و یحیی خان مشیرالدوله بود. نبی خان در خدمت علینقی میرزا رکن الدوله پرورش یافت و در سلک خدمتگزاران دولت درآمد. پس از مدتی علینقی میرزا از پدرش استدعا کرد دختری به عقد او درآورد. فتحعلی شاه نیز از میان دختران خود، ماه نوش لب خانم افتخارالسلطنه را که مادرش از دیگر بانوان اندرون مقرب تر و محبوب تر بود، به او داد.
نبی خان در سال ۱۲۵۴ ه ق به پاداش لیاقتی که در فرونشاندن آشوب شهر شیراز از خود نشان داد، به حکومت فارس منصوب شد و یکسال در آن منطقه حکمرانی کرد. بار دیگر در سال ۱۲۵۸ ه ق به جای فرهاد میرزا معتمدالدوله به حکومت فارس رفت و در سال ۱۲۶۱ ه ق حکمران اصفهان شد.

آدرس خانه میرزا نبی‌خان: استان تهران ، شهر تهران ، محله عودلاجان ، خیابان پامنار ، خیابان رکن الدوله ، خیابان اصلانی ، خیابان رکنی ، پلاک 14 یا خیابان امیرکبیر ، خیابان ناظم الطبا ، کوچه حشمتی ، خیابان رکنی پلاک 14
شماره ثبت خانه میرزا نبی‌خان در فهرست آثار ملی ایران : این خانه ثبت ملی نشده است.
پس از تبدیل شدن این منطقه از مسکونی به تجاری ، خانه میرزا نبی‌خان تبدیل به کارگاه کیف دوزی شد و مدتی نیز انبار لاستیک بود و مدتی هم به عنوان انبار کابل فشار برق از آن استفاده می‌شد و هم اکنون هم به صورت انبار بهره‌برداری می‌شود و در دهه 90 جداره آجری داخل خانه با سیمان پوشانده شده بود.

در ضلع جنوبی حیاط چندین درخت تنومند بود که در تصاویر هوایی سال 1403 خبری از درختان نیست ، در حیاط جنوبی یک حوض مدور وجود داشت و تمامی پنجره‌های خانه میرزا نبی‌خان چوبی بود که چند سال پیش برای حفط اجناس داخل خانه ، پنجرههای چوبی تخریب و آهنی شدند. در اتاقها شومینه‌های گچ بری شده زیبایی بود که هنوز هم در عمارت چشم نواز هستند.

حیاط شمالی که به احتمال فراوان حیاط کالسکه رو بوده، دارای یک حوض سنگی مسطیل شکل بود که در سالهای جدید تخریب شد.

در دهه 90 برای سنگ فرش کردن خیابان رکنی ، پیرنشین‌های عمارت توسط عوامل شهرداری تخریب شد و عملیات سنگ فرش انجام و در امرداد ماه سال 1403 جداره بیرونی توسط عوامل شهردار ناحیه دو، منطقه 12 تهران با هنر ماست مالی کردن و به عنوان زیباسازی شهر تهران ، سیمان اندود شد.

این سیمان کاری آسیب فراوانی به جداره این عمارت قاجاری وارد کرده است و نیازمند حضور کارشناسان متخصص برای حذف و پاکسازی سیمان دارد در هیچ عملیات مرمتی از سیمان استفاده نمی شود و سوال این است که …
نهادهای نظارتی و بازرسی در شهرداری تهران و وزارت میراث کجا تشریف دارند؟
اقدمات وزارت میراث فرهنگی ، گردشگری و صنایع دستی (مگص) برای مستند نگاری و ثبت این خانه چه بوده؟
آیا تاکنون پرونده ای برای حفظ و احیاء این عمارت توسط شهرداری یا میراث تهیه شده است؟
تنها محله و بافت تاریخی ثبت شده در آثار ملی شهر تهران ، محله عودلاجان است، چه اقدامات حفاظتی و احیاء برای این بافت تاریخی و ارزشمند انجام شده است؟
البته جواب تمام پرسشهای بالا را می دانیم … اما به روزهای خوب و روشن امیدواریم …

ته نویس اول) بافت تاریخی محله عودلاجان به شماره 15381 در تاریخ 24 اسفند ماه سال 1384 در فهرست آثار ملی کشور ثبت شده است و وظیفه تمام نهادهای حاکمیتی و دولتی است که از این بافت تاریخی حفاظت کنند …

ته نویس دوم) عبارت ماست مالی کردن به عقیدۀ استاد محمد علی جمال زاده در کتاب فرهنگ لغات عامیانه یعنی: امری که ممکن است موجب مرافعه و نزاع شود لاپوشانی کردن و آنرا مورد توجیه و تأویل قرار دادن، رفع و رجوع کردن، سروته کاری را بهم آوردن و ظاهر قضای را به نحوی درست کردن است. به گفتۀ علامه دهخدا، از ماستمالی معانی و مفاهیم مداهنه و اغماض و بالاخره ندیده گرفتن مسائلی که موجب خشم یا اختلاف گردد نیز افاده می شود.