میدان بهارستان سال گذشته ثبت ملی شد، اما آیا پرونده ثبت میدان بهارستان منتشر شد؟ آیا حریمی برای عرصه و حریم میدان بهارستان مشخص شد؟ چه قوانینی پس از ثبت میدان بهارستان آن را از سایر میدان های دیگر شهر متمایز می کند؟ و اگر نهادهای قانون گذار، در میدان بهارستان تخطی کنند، کدام نهاد پیگیر خواهد شد؟

در شهر تهران تاکنون شش میدان در فهرست آثار ملی کشور قرار گرفته که شوربختانه، وضعیت هیچ کدام از این میدانها خوشایند نیست، سفرنویس پرونده ای را با عنوان؛ “ثبت میدان یا تخریب میدان” بازگشایی کرده و هر روز به یکی از این میدان های شهر می پردازد.
جدول میدان های ثبت شده در فهرست آثار ملی در شهر تهران

میدان بهارستان آخرین اثر ثبتی شهر تهران
قبل از نوشتن درباره پیشینه و تاریخچه میدان بهارستان بهتر است به اتفاقات بعد از ثبت پرداخته شود. پس از بیانات رهبر جمهوری اسلامی ایران مبنی بر؛

… حقیقتا معماری و نمای تهران، نمای یک شهر اسلامی نیست و شهرداری و شورا باید این موضوع را جزو جدی ترین مسائل خود بدانند …

سندی راهبردی با عنوان؛ ارتقای زیباسازی شهر تهران تنظیم و سپس کمیته ای با عنوان ارتقای هویت شهری با تاکید بر تقویت خاطره جمعی شروع به کار کرد و قرار بر این شد، میدان بهارستان به میدان پیاده راه تبدیل شود اما در آن سوی ماجرا، طرح جامع فضایی مجموعه پردیس بهارستان از سوی مجلس شورای اسلامی رونمایی شد و تخریب ها و ساخت و سازهای فراوانی پیرامون میدان بهارستان آغاز شد.

در فاز اولیه طرح، بخش جنوب و شرق مسجد سپهسالار تخریب و برج سازی در آن (بدون رعایت حریم و خط آسمان) آغاز شد. در فازهای بعدی این طرح آثار زیادی از میدان بهارستان محو خواهد شد که به زودی پرونده کامل طرح ارائه خواهد شد.

این پایان ماجرای میدان بهارستان نیست، این میدان در شهریور هر سال اسیر می شود و منتظر می مانیم تا در پایان مهر آزاد شود. پروژه ای که هر ساله توسط ستاد یادمان ایثار اجرایی می شود.

میدانی که آثار فاخر و ارزشمندی پیرامون آن قرار دارد، میدانی که تاریخچه تحولات اجتماعی، حاکمیتی، معماری، تاریخی و … معاصر شهر تهران است، نخستین حضور مطالبه‌گرانه ملت ایران برای تعیین سرنوشت شان در میدان بهارستان رقم خورده است.

میدانی های که می توانست به مثل هم نامانش در بلاد دیگر، میدانی برای آرامش، تفکر، گردشگری، هویت شهری و … باشد، مثل؛ میدان تقسیم استانبول، شارل دوگل پاریس، تیان آنمن پکن، ترافالگار لندن، پلازای بوینس آیرس، کاخ سنت پترزبورگ، باستیل فرانسه و …
میدان بهارستان می توانست میدان انتقال منصفانه ای از رویدادهای گذشته به آیندگان باشد و هر کدام از ساختمان ها و دیوارها این میدان شهدان و راویان بی زبان تاریخ هستند. میدان های ارزشمند فراوان دیگری در شهر تهران هستند که متاسفانه حال روز بهتری نسبت به میدان بهارستان ندارند، میدان های که دیگر خیلی از آنها هویت گذشته خود را ندارند.

پرسشهای بدون پاسخ پیرامون تخلفات میدان بهارستان در زیر↓↓

حال پرسشهای فراوانی درخصوص ثبت میدان بهارستان بدون پاسخ مانده است؛

1) با توجه به خبر چند روز پیش درخصوص پیوستن سازمان میراث فرهنگی به سامانه انتشار و دسترسی آزاد به اطلاعات، آیا پرونده ثبتی میدان بهارستان پس از یک سال رونمایی خواهد شد؟

2) در پرونده ثبتی میدان بهارستان، حریمی برای آن در نظر گرفته شده است؟ آیا ساخت و ساز در عرصه و حریم بناهای تاریخی خلاف قانون است؟

3) آیا قوانین ثبت میدان بهارستان، تاثیری بر روند جلوگیری از تخریب و یا ساخت و ساز های غیر مجاز پیرامون آن دارد؟

4) چه تفاوتی از نظر قوانین شهرسازی و … میان میدان بهارستان ثبت شده در آثار ملی با سایر میدان های شهر تهران است؟

5) سرمنشاء این تخلفات در میدان بهارستان از چه زمانی و به چه نیتی آغاز شده؟

6) با توجه به اینکه برخی از تخلفات توسط قانون گذار انجام شده، در حال حاضر کدام یک از نهادها مسئول پیگری و جلوگیری از این تخلفات است؟

7) معنی سکوت معنادار مدیران میراث شهر تهران، پیرامون این تخلف آشکار به حریم میدان بهارستان چیست؟

8) ضوابط جلوگیری از ارتفاع ساخت عمارت بیش از 10 و نیم متر پیرامون آثار ثبتی در میدان بهارستان، چگونه نادیده گرفته شده، در حالیکه پیرامون این میدان نزدیک به 10 اثر ثبتی و 30 اثر واجد ارزش قرار دارد؟!

قانونگذار، قانون را نقض کرده‌ و پروژه توسعه با سرعتی باورنکردنی در حال اجراست و بهارستان به زودی هویت تاریخی خود را از دست خواهد داد و خاطره جمعی، هویت شهری و … از بین خواهد رفت!
میدان بهارستان تهران آدرس؛ استان تهران، شهر تهران، شرق ساختمان پیشین مجلس شورای اسلامی
شماره ثبت میدان بهارستان در فهرست آثار ملی ایران: 31542 تاریخ ثبت 23/05/1395 ه خورشیدی
اطلاعات جغرافیایی پیرامون میدان بهارستان:
1) مختصات جغرافیایی ، نقشه و … : E 51″25’53 N 35″41’26
2) خیابانهای منتهی به میدان بهارستان: در غرب خیابان جمهوری (خیابان شاه آباد پیشین، خیابان بهارستان سابق و خیابان سیف الملک اسبق) و خیابان شهید مصطفی خمینی از شمال و جنوب (خیابان خمینی در گذشته از سمت جنوب بهارستان به نامهای؛ خیابان مدرس، خیابان نظامیه، خیابان باغ نظامیه و خیابان سیروس مشهور و از سمت شمال به نامهای؛ خیابان امین الدوله، دروازه شمیران، خیابان فتحعلی شاه و خیابان ابوعلی سینا نام گذاری شده بود)
3

) طول، عرض و قطر میدان بهارستان: میدان بیضی شکل و بیضی مرکزی میدان به قطر 150 در 26 متر و قط میدان با توجه به گذر و پیاده راه به قط 213 در 75 متر می باشد.
ارتفاع از سطح دریا:  1173 متر
نامهای دیگر میدان بهارستان: جلوخان باغ نگارستان، باغ سپهسالار، بهارستان، عزیزیه، مجلس، شاه آباد
پیرامون نام  میدان بهارستان (وجه تسمیه): فتحعلی شاه قاجار در کاخی به نام نگارستان در شمال میدان اسکان داشت، به همین دلیل میدان بهارستان کنونی در نقشه ها، به عنوان جلوخان نگارستان نام گذاری شده بود. مالک اولیه آن محمدحسن خان سردار بود که آن را به علی خان حاجب الدوله مقدم مراغه ای فروخت و مالک بعدی آن میرزا حسین خان سپهسالار بود و چون باغ بزرگی در آن بنا نهاد میدان به نام باغ سپهسالار شناخته شد و پس از آن بهارستان نام گرفت (هم وزن نگارستان، باغ شمالی) بعد از مرگ سپهسالار، زمین توسط ناصرالدین شاه مصادره و در اختیار داماد خود عزیز السطان گذاشته شد و نام میدان را عزیزیه گذاشتند که اقبال چندانی نداشت. با توجه به برگزاری مجلس مشروطه مدتی هم به نام میدان مجلس شهره شد اما پس از استقرار حکومت پهلوی مجسمه ای ایستاده از رضاشاه در مرکز میدان نصب شد و نام میدان شاه آباد شد.

دوران و بانی میدان بهارستان: از دوره پادشاهی فتحعلی شاه قاجار تاکنون
امکان بازدید میدان بهارستان: دارد (توصیه برخی از اوقات عکاس از میدان ممنوع است!)
پیشینه و تاریخچه میدان بهارستان؛
نخستین‌ اقدام‌ جدی‌ برای‌ محوطه‌سازی‌ میدان‌ بهارستان‌ در سالهای‌ پس‌ از مشروطیت‌ در ریاست‌ منطق‌الملک‌، رئیس‌ بلدیة‌ تهران‌، انجام‌ شد. به‌ دستور او اطراف‌ میدان‌ درختکاری‌ و برای‌ آبیاری‌ فضای‌ سبز آن‌، یکی‌ دو حوض‌ احداث‌ شد.

سپس در سال های بعد حوض ها حذف و زمین چمن کاری و مجسمه رضا شاه در مرکز میدان نصب شد. سپس در سال 1340 دو حوض در شرق و غرب و دو حوض نیز پیرامون مجسمه رضاشاه احداث و مجسمه های فرشته آزادی در میان حوض های کناری قرار گرفت.

بعد از سال 57 مجسمه رضاشاه از میدان میدان برداشته شد تا درنهایت در سال 75 مجسمه مدرس در میان میدان قرار گرفت.

میدان بهارستان در سال 95 ثبت ملی شد و در همان سال توسط سازمان زیباسازی تغییر شکل داده شد و تمامی ساختمان های پیرامون میدان پیراش و از زوائد شهری، پالایش شد. توپی نیز به صورت نمادین در ضلع جنوب غربی میدان نصب شد و کتیبه ای با 4000 کلمه در شمال غربی میدان که به تاریخچه آن اشاره می کرد نصب شد.
آثار و ابنیه ارزشمند پیرامون میدان بهارستان و ثبت آن در یونسکو؛
پیرامون میدان بهارستان ابنیه فراوان ارزشمندی قرار دارد که 14 اثر ثبتی و 30 اثر واجد ارزش شناسایی شده را شامل می شود که در مقطعی از زمان نیز مقرر شده بود، پرونده مجموعه آثار میدان بهارستان به عنوان دومین پرونده ثبتی شهر تهران در فهرست یونسکو تهیه و ارسال شود که با توجه به ساخت و سازهای پیرامون، در حال حاضر موضوع 100% منتفی است.

آثار و ابنیه واجد ارزش پیرامون میدان بهارستان؛

خانه های ارزشمندی چون؛ خانه امجدالسلطنه، خانه مسیح الملک

بناهای ارزشمندی چون؛ کلانتری، ساختمان الحاق شده به کلانتری

مدارسی چون علمیه و امام، دبیرستان های اتحاد و اتفاق

بنیاد شهدای هفت تیر دفتر حزب جمهوری اسلامی ایران

کنیسه یهودیان

عکاسی تهمامی

دفاتر روزنامه های کشور، اتحاد ملی، باختر و …

کتابخانه و موزه مجلس

دفاتر حزب پان ایرانیست و ملت ایران

مجسمه های میدان بهارستان؛
در سال 1304 مجسمه ای برنزی به اندازه قامت واقعی از رضاشاه در مرکز میدان بهارستان بر پایه ای که به چهار ستون هخامنشی مزین شده بود و بر روی صفحه ای که از چهار طرف با چهار پله شما را به سوی مجسمه رهنمون می کرد نصب شده بود. رضاه شاه در این تندیس با لباس نظامی و رو به مجلس و دستانی در هم فشرده و پای چپ به سمت جلو نشان داده شده بود.

نکته اول) در اتفاقات سال 1332 اولین مجسمه ای که در تهران سرنگون شد، مجسمه رضا شاه در میدان بهارستان بود. که بعد آز آن تا سال 1357 در جای خود قرار گرفت.

در سال 1316 ه خورشیدی‌ مجسمه‌ای‌ معروف‌ به‌ فرشتة‌ آزادی‌ که‌ از ماترک‌ سردار اسعد بختیاری‌ برای‌ مجلس‌ خریداری‌ شده‌ بود، در میدان نصب شد. در این مجسمه فرشته آزادی در حال کشتن دیو استبداد بود، دیوی که در زیر پای او قرار داشت و در دست راست فرشته آزادی شمشیری قرار داشت و در دست چپ فرشته آزادی بهارستان مشعلی بود که در آن آتشی روشن بود.

نکته دوم) زنده یاد محمد علی سپانلو در گفتگویی اعلام کرده بود؛ گروهی از روحانیون اعتراض کردند که مشعل و آتش در دست فرشته آزادی میدان بهرارستان نماد آتش‌پرستی است. بنابراین به جای آتش یک لامپ حبابی گذاشتند. شعر اول من درباره شهر تهران، این مجسمه را هم شامل می‌شد. در شعرم گفته بودم؛

می‌دانید چرا چراغ مجسمه خاموش است؟ چون این اتوبوس و این دود و همه عناصر تهران، در حال مبارزه نیستند، بلکه در حال جفت‌گیری هستند…

مجسمه فرشته آزادی میدان بهارستان بعد از بهمن 1357 ه خورشیدی، مدتی باحجاب شد و بعد هم برچیده شد، و اینکه این مجسمه در حال حاضر کجاست؟ خبری در دسترس نیست! (برخی می گویند مجسمه دو تا بوده و در سمت غرب و شرق میدان قرار داشته است)

در آذر 1375، مجسمه‌ای‌ برنزی‌ از سیدحسن‌ مدرّس‌، به‌ ارتفاع‌ سه‌ متر، کار ملک‌ دادار گروسیان‌ و نادر قشقایی‌، در وسط‌ میدان‌ بر روی پایه ای از آجر نصب شد. مدرس بر روی تختی چوبی نشسته و عصایی در دست چپ و دست راست خود را به نشانه …. به بالا و به سمت ساختمان مجلس بلند کرده است.

اتفاقات و حوادث پیرامون میدان بهارستان؛
میدان بهارستان، یکی از مهم ترین میدان هان مکان رخدادهای تاریخ معاصر شهر تهران است که می توان درباره حوادث و اتفاقات پیرامون آن به نخستین مجلس قانون گذاری در دوره مشروطه، به توپ بستن مجلس زیر نظر لیاخوف روس، راهپیمایی مخالفان و موافقان مصدق، تشیع غواصان دفاع مقدس و … اشاره کرد.

از دیر باز رسم بود در میدان بهارستان در عید قربان، مراسم قربانیِ شتر برگزار میکردند. این رسم تا سال ۱۳۱۱ در تهران دایر بود تا رضا شاه آن را ملغی اعلام کرد. در این میدان هفت شبانه روز عروسی و پایکوبی ناصرالدین شاه برپابوده، خانه دو صدر اعظم بزرگ ایران میرزا حسین خان سپهسالار و میرزا آقاخان نوری در همین میدان قرار داشته و عروسی ملیجک هم در همین میدان برگزار شده بود. مراسم ختم اولین شهدای خلیج فارس در دوران پهلوی در همین میدان برگزار شده و مراسم تشیع پیکر غواصان نیز با حضور میلیونی مردم در همین میدان شکل گرفته و در نهایت حمله داعش نیز در همین میدان انجام شد.

روز شمار اتقافاقات پیرامون میدان بهارستان

15‌ جمادی‌الاخرة‌ 1325: برگزاری‌ اولین‌ جشن‌ ملی‌ در نخستین‌ سالگرد مشروطیت‌ با حضور جمع‌ کثیری‌ از مردم‌ تهران‌

شهریور ١٢٨٦: ترور اتابک نخست وزیر، در میدان بهارستان، دو ساعت بعد از اتمام جلسه رسمی مجلس

١٣ بهمن ١٢٨٦: تجمع اهالی نظام در مدرسه سپهسالار و قسم برای عدم خلاف مشروطه

٢٧ خرداد ١٢٨٧: تعطیلی بازار تهران و تجمع بازاریان در بهارستان و مخالفت با محمد علی شاه

٢٩ خرداد ١٢٨٧: اجتماع انجمن‌های تهران در مدرسه سپهسالار

٢ تیر ١٢٨٧: به توپ بستن مجلس به فرمان محمد علی شاه

٢٢ تیر ١٢٨٨: شکست قوای دولتی از مجاهدان و مشروطه خواهان و ورود آنها به تهران. مجاهدین به بهارستان رفته و در مدرسه سپهسالار تجمع کردند

٤ بهمن ١٢٨٩: قتل مرتضی خان صنیع الدوله رئیس مجلس شورای ملی در چهار راه مخبر الدوله توسط دو تبعه روس

١٩ آذر ١٢٩٠: جلسه مجلس درباره التیماتوم روسیه و تظاهرات مردم در اطراف مجلس

٢٨ مرداد ١٢٩٥: تجمع تجار و کسبه تهران در مسجد شاه و مسجد سپهسالار در اعتراض به تصمیم احمد شاه برای رفتن از تهران

٣ خرداد ١٣٠٠: تظاهرات در مسجد شاه و صحن بهارستان علیه سید ضیاءالدین نخست وزیر

١٥ مهر ١٣٠١: تظاهرات نظامیان به دلیل کناره گیری رضا خان (وزیر جنگ) و تهدید مجلس هنگام عبور از بهارستان

٢٣ اردیبهشت ١٣٠٢: تظاهرات مخالفان و موافقان دولت در میدان بهارستان

٢ فروردین ١٣٠٣: جلسه علنی مجلس برای اعلام جمهوریت، تجمع روحانیون و اصناف در بهارستان علیه جمهوری و سردار سپه و زد و خورد با نظامیان

١٢ تیر ١٣٠٣: ترور سید محمد رضا میر زاده عشقی مدیر مجله قرن بیستم در سه راه سپهسالار در منزل خود

٢ مهر ١٣٠٤: تظاهرات زنان تهرانی در میدان بهارستان و درخواست از مجلس برای تامین نان و ارزاق عمومی و زدو خورد با نمایندگان

٤ مهر ١٣٠٤: تظاهرات گسترده مردم در بهارستان و قصد ورود به مجلس، تیراندازی و قتل و خونریزی

٧ ابان ١٣٠٤: ترور واعظ قزوینی مدیر روزنامه نصیحت به علت شباهت به بهار در صحن بهارستان

١٩ اردیبهشت ١٣٠٦: تجمع مستخدمان اداره ها در صحن بهارستان به علت کم بودن حقوق پرداختی

18 آذر 1310، در بهارستان‌ آتش‌سوزی‌ نسبتاً وسیعی‌ رخ‌ داد که‌ از اتاق‌ جنب‌ اتاق‌ جلسات‌ خصوصی‌، درست‌ در وسط‌ عمارت‌ آغاز شد و تالار زیبای‌ آینه‌ و سرسرای‌ مجلس‌، اتاق‌ بزرگ‌ تنفس‌ و نقاشیهای‌ دورة‌ قاجاری‌ را از میان‌ برد.

در بهار 1313، سردر پیشین‌ مجلس بهارستان‌ را برای‌ عبور اتومبیل‌ ویران‌ کردند

١٠ فروردین ١٣٢١: دستور کاشت سیب زمینی و حبوبات در باغ بهارستان از طرف رئیس مجلس (اسفندیاری) به دلیل کمبود مواد غذایی

١٧ آذر ١٣٢١: تجمع دانشجویان و دانش‌آموزان در صحن بهارستان در اعتراض به وضع نان و زندگی، پیوست مردم و هتاکی به نمایندگان، زدو خورد و غارت مغازه ها و مجلس و کشتار مردم

١٥ اسفند١٣٢٣: تجمع دانشجویان و مردم برای بازگشت دکتر محمد مصدق به مجلس و درگیری و زدو خورد با نظامیان

٢٣خرداد١٣٢٧: تظاهرات دانشجویان دانشکده حقوق و فنی در اعتراض به نخست وزیری هژیر و پیوستن مردم به دعوت آیت‌الله کاشانی به این تظاهرات

٢٧ خرداد ١٣٢٧: تظاهرات بازاریان و روحانیان قرأن به سر به رهبری نواب صفوی، رهبر فدائیان اسلام، در بهارستان علیه هژیر و زدو خورد با پلیس

١٣ آبان ١٣٢٨: ترور هژیر وزیر دربار در مسجد سپهسالار در مراسم روضه‌خوانی دربار

١١ تیر ١٣٢٩: تظاهرات موافقان و مخالفان نخست وزیری رزم ارا ، زدو خورد و درگیری

٢٧ آذر ١٣٢٩: تحصن مدیران جراید در مجلس پس از حمله به روزنامه و چاپخانه شاهد

٣٠ آذر ١٣٢٩: اجتماع دانشجویان در میدان بهارستان در دفاع از ملی شدن صنعت نفت

٢ دی ١٣٢٩: تجمع مدیران جراید برای تحصن در میدان بهارستان

٨ دی ١٣٢٩: تظاهرات عظیم با حضور چند هزار تن به دعوت ایت الله کاشانی در مورد شرکت نفت

١٧ اسفند ١٣٢٩: تظاهرات مردم و جشن و شادی در پی ترور رزم‌آرا، نخست وزیر

١٨ اسفند ١٣٢٩: گردهمایی جمع کثیری از احزاب مختلف و تظاهرات در میدان بهارستان برای ملی شدن صنعت نفت

٢٤اسفند ١٣٢٩: پس از تصویب طرح ملی شدن نفت نمایندگان مجلس در میدان بهارستان غرق در بوسه مردم شدند

٣٠ تیر ١٣٣١: تظاهرات مردم در حمایت از نخست وزیری دکتر مصدق در میدان و خیابان‌های فردوسی ، سعدی و شاه‌آباد و زد و خورد با پلیس که منجر به کشته شدن ده ها تن شد

٢٥

مرداد ١٣٣٢: تظاهرات بزرگ در میدان بهارستان با سخنرانی دکتر فاطمی در باره لغو نظام سلطنتی

٢٨مرداد ١٣٣٢: تظاهرات در تهران و از جمله بهارستان در مخالفت و موافقت با مصدق و شاه شکل تازه بخود گرفت و ارتش از فرمان نخست وزیر سرپیجی کرد

٦ شهریور١٣٣٢: برگزاری مجلس ترحیم شهدای ٢٨ مرداد در مسجد سپهسالار

١٤ مرداد ١٣٣٤: جشن پنجاهمین سال مشروطیت با شکوه در باغ بهارستان با حضور بیست و پنج نماینده از کشور های اسلامی برگزار شد

٢٩ مرداد ١٣٣٩: در مدرسه عالی سپهسالار در هنگام اخذ رای بین ملیون و حزب مردم مشاجره و منازعه شدید درگرفت و عده‌ای مجروح شدند.

١٢ اردیبهشت ١٣٤٠: تمام دبیران و آموزگاران کشور جهت اعتراض به کم بودن حقوق در سراسر کشور دست به اعتراض زده و از رفتن به کلاس‌های درس خودداری کردند. فرهنگیان تهران از بامداد امروز در میدان بهارستان گرد آمده و با ایراد سخنرانی های تند و کوبنده خواسته خود را که ترمیم حقوق بود اعلان کردند . پلیس تهران برای متفرق ساختن فرهنگیان به روی ان ها اتش گشود و در نتیجه یکی از فرهنگیان به نام عبدالحسین خانعلی به ضرب گلوله ریس کلانتری بهارستان به قتل رسید و سه تن نیز مجروح شدند. در این هنگام دانش اموزان و دانش جویان تهران به فرهنگیان پیوستند.

١٣ اردیبهشت ١٣٤٠: میدان بهارستان وضع خاصی گرفت و تشییع جنازه معلم کشته شده با حضور تعدادی از نمایندگان مجلس برگزار شد

٣ بهمن ١٣٤٠: در پی اعتراضات دانشجویان دانشگاه تهران، در میدان بهارستان تظاهرات دانش اموزی اوج گرفت و پلیس به سمت تظاهر کنندگان شلیک کرد و یک کشته و چند زخمی به بار آورد

١ بهمن ١٣٤٣: حسنعلی منصور نخست وزیر هنگام پیاده شدن از خودرو در ورودی مجلس با شلیک گلوله ترور و گفته شد تیرانداز محمد بخارایی از جمعیت فداییان اسلام است

٥ بهمن ١٣٥٧: در پی اعلام قبلی بر اساس گزارش خبرنگاران ١٠٠ تا ١٥٠ هزار نفر از طرفداران قانون اساسی و سوسیال دموکراسی از ٩ صبح وارد میدان بهارستان شدند و پس از ایراد چند نطق قطعنامه‌ای در ٧ ماده قرائت شد.

24 بهمن 1364؛ دستگیری قاتل سریالی مجید سالک محمودی در میدان بهارستان

سال 1366: در حملات‌ موشکی‌ به‌ تهران‌ در جریان‌ جنگ‌ ایران‌ و عراق‌، بر اثر موج‌ انفجار، سقف‌ غلام‌گردشِ سرسرای‌ ورودی‌ بهارستان‌ فرو ریخت‌

در آذر 1373، بار دیگر آتش‌سوزی‌ وسیعی‌ در مجلس بهارستان‌ رخ‌ داد.

3 اسفند 1387: تحصن دراویش گنابادی در مقابل مجلس شورای اسلامی به عنوان روز درویش

3 تیر 1388: تجمع هواردان و حامیان میرحسین موسوی در میدان بهارستان

26 خرداد 1394: تشیع پیکر غواصان شهید کربلای 4

17 خرداد 1396 حمله داعش به مجلس شورای ملی

ته نویس اول) به زودی گزارش تکمیلی وضعیت میدان های ثبتی تهران به همراه گزارش کامل طرح توسعه مجلس به همراه مستندات و نقشه ها ارائه خواهد شد.
ته نویس دوم) این گزارش را تقدیم می کنم به عالی جناب مهیاری و سرکار بانو متولی که در تورهای سفرنویس (مثل 20 زوج دیگر) با هم آشنا شدند و سه شنبه این هفته پیمان ازدواج آنها بسته خواهد شد. شادباش فراوان. بماند که موضوع هیچ ربطی به عروسی نداشت!
ته نویس سوم) منابع و سرچشمه های این نوشته در سفرنویس محفوظ و در صورت نیاز قابل انتشار است.

کانال خبری تارنمای سفرنویس
کانال اعلام تورهای سفرنویس