ثبت ملی آرامستان لهستانی های بندر انزلی

درجلسه شوراي ملي ثبت آثار تاريخي و فرهنگي غيرمنقول مورخ ۱۵ شهریور ماه ۱۴۰۰ سال آرامستان لهستانی های بندر انزلی در فهرست آثارملی و واجد ارزش تاریخی فرهنگی کشور قرار گرفت و ثبت ملی شد

تعدادی از مهندسان لهستانی برای مرمت قبور سربازان خود که در انزلی مدفون هستند، دست‌به‌کار شدند و از نزدیک وضعیت قبور را موردبررسی قراردادند. لهستانی‌ها با هماهنگی وزارت امور خارجه و به همراه نماینده وزارت خارجه در انزلی وارد این شهرستان شدند. تعدادی از سربازان لهستانی در انزلی مدفون هستند و آنها برای انجام کف‌سازی قبور به انزلی آمده بودند و احتمالاً بار دیگر برای اجرای عملیات به انزلی می‌آیند.
روز گذشته تعداد ۶ نفر از مهندسان لهستانی برای برآورد هزینه‌ترمیم، مرمت و نگه‌داری قبور سربازان لهستانی کشته‌شده در جنگ جهانی دو به انزلی سفر کردند و از نزدیک قبرستان ارامنه را مورد بازدید قراردادند.
گورستان مذکور که مسیحیان بندرانزلی در آن خفته اند، یادگار تلخ جنگ جهانی دوم ۱۹۳۹ ـ ۱۹۴۵ و مربوط به لهستانی‌هایی است که در جنگ جهانی به بندر انزلی پناه آورده بودند، این آرامگاه را می توان به عنوان نماد دوستی ایران و لهستان نامگذاری کرد . بسیاری از مهاجران لهستانی که برای همیشه در بندر انزلی ماندند پس از فوت در تکه زمین مربوط به لهستانی‌ها در گورستان ارامنه انزلی مدفون شده اند.

در سال ۱۹۴۲، دولت لهستان با اقلیت ارامنه بندرانزلی به توافق رسید که طبق این توافق در آن زمان مالکیت بخش وسیعی از گورستان ارامنه را در بر می‌گرفت و در همان سال ۶۳۹ تن از لهستانی‌ها در همان‌جا به خاک سپرده شدند که از این تعداد، ۱۶۳ تن نظامی و ۴۷۶ تن غیرنظامی بودند که در انزلی بیمار شده و در گذشتند.
گورستان ارامنه در انزلی دارای دیواری بلند، در ورودی آهنی و سر دری آجری است که در آن عبارت «گورستان لهستان» حک‌شده و علاوه بر این صلیبی سنگی بر فراز سر در نصب‌شده که در جناحین آن دو عقاب سنگی «نماد لهستان» قرار دارد.

گورها در چهار محوطه مشخص با صلیب‌های چوبین برفرازشان قرار دارند و مدت‌ها پیش لوحه‌ای در وسط گورستان با این مضمون وجود داشت، «آوارگان لهستان»، آنان که از میهن خود به‌زور تبعید شدند، دلتنگ بازگشت به آشیانه بودند، امّا، بیماری و بینوایی ساییدشان، پس، به‌ناچار اینجا در خاک بیگانه فرو خفتند.
کتیبه دیگر در قبرستان ارامنه مذکور نصب‌شده که مضمون آن این است: «دعای خیر خدا بدرقه راه سربازان، زنان، مردان و کودکان لهستانی باد که از زادگاهشان کوچانده شدند و درراه بازگشت به خانه‌شان، در نتیجه تبعید، زندان و بازداشت در سرزمین غربت درگذشتند و در اینجا مدفون شدند».
در سال ۱۹۵۵، کارگزاری دیپلماتیک جمهوری خلق لهستان، گورستان را نوسازی و گورها را نوآرایی کرد و سنگ گورها را از سیمان به رنگ میخک و با نام فوت‌شدگان مانند گورستان تهران آراستند و سپس معبرها و راهروهای بین گورها را با سبزه حصاربندی کردند.
در سال ۱۹۶۴، با ابتکار کارگزاری دیپلماتیک لهستان، لوحه یادبود خراب‌شده مجدداً بازسازی و بنا به موقعیت عصر، کتیبه عوض شد و اکنون نوشته چنین است، به یاد سربازان، زنان، مردان و کودکان لهستانی که هنگام بازگشت به میهن در سرزمین بیگانه درگذشتند و در اینجا به سال ۱۹۴۲ دفن شدند.
گورستان انزلی دومین گورستان بزرگ لهستان در ایران بوده که امروزه با ابتکار مرکز مراقبت از یادبودهای دوران جنگ و سفارت لهستان در تهران قرار است این گورستان بازسازی شود.

[learn_more caption=”روزنویس ها و گزارشهای سفرنویس درهمین خصوص”]

کتاب عکس، بچه های اصفهان (۹۳/۸/۲۷)

دویچه وله و عکسهای قدیمی ایران (۹۳/۶/۲۶)

خلاصه ای از مرثیه گمشده (۹۳/۶/۲۰)

تهران در اشغال شپش‌های تیفوسی (۹۳/۲/۱۶)

اسکان مهاجران لهستانی در ایران بر پایه اسناد ،گنجینه اسناد ملی (۹۲/۱۲/۱)

نگاهی به کتاب بچه های اصفهان پناهندگان لهستانی، غلامرضا آذری خاکستر (۹۲/۶/۳)

مرثیه گمشده ؛ یک پرونده ، یک داستان ، به قلم آقای خسرو سینایی (۹۲/۴/۴)

گزارش سمینار “آرامستانهای لهستانی ها در ایران و نمایش فیلم مرثیه گمشده” در سفرنویس ، خبرگزاری ها و سایتهای دیگر (۹۲/۴/۴)

سمینار “آرامستانهای لهستانی ها در ایران و نمایش فیلم مرثیه گمشده” با حضور استاد سینایی (۹۲/۰۳/۲۱)

تاریخ ایرانی و لهستانی ها ، پایگاه تاریخ ایرانی (۹۲/۰۳/۱۸

گزارشی از بزرگداشت خانم هلن استلماخ (آخرین بازمانده لهستانی ها در ایران) در ۲۲ فروردین ۱۳۹۲ با حضور جناب آقای خسرو سینایی .

گزارشی درخصوص چاپ تمبری یادبود به نام «اصفهان ، شهر کودکان لهستانی» توسط اداره پست کشور لهستان

سمینار “آرامستانهای لهستانی ها در ایران و نمایش فیلم مرثیه گمشده” با حضور استاد سینایی (۹۲/۰۳/۲۱)

[/learn_more]

[learn_more caption=”منابع و سرچشمه ها”] ۱- تارنمای سفارت لهستان در ایران

۲ – مقاله گورستان های دوران جنگ جهانی دوم لهستانیان در ایران نوشته دکتر منصور ثروت ، مجله نامه انجمن ، زمستان ۱۳۸۴ ، شماره ۲۰ ، صحه ۱۲۵ تا ۱۳۰

۳ – کتابچه Polish war Cemeteries in Iran آرامگاه های جنگ لهستانی در ایران، شورای حفاظت، مبارزه و یادبود شهدا، ورشو، 2002

۴ – مقاله روایتی از زنان مهاجر لهستانی به ایران در جنگ جهانی دوم (آوارگان لهستانی) شیدا صابری ، روزنامه جام جم

۵ – گفتگو با خسرو سینایی کارگردان فیلم مرثیه گمشده

۶ – مقاله لهستانی‌های مهاجر در ایران ، فصلنامه تاریخ معاصر ایران، سال سوم، شماره نهم، بهار ۱۳۷۸، ص ۱۲

۷ – مقاله مروری بر کتاب بچه های اصفهان پریسا دمندان ابوالقاسم جلا روزنامه اعتماد پنجشنبه ۳۰ مرداد ۱۳۸۲- سا ل یازدهم – شماره ۳۱۴۳

۸ – مقاله خروج لهستانی از ایران را فراموش کرده ایم ،‌شماره 23 مجله واشنگتن پست Washington Post در نوامبر 2000

۹ – مقاله ماجرای پناهندگی لهستانی ها در شوروی و ایران در گفت و گو با هلن استلماخ ، نویسنده مجید یوسفی روزنامه اعتماد ، شماره ۲۲۶۳ مورخ ۲۷/۶/۹۰ ، صفحه ۱۰

۱۰ – گورهای لهستانی ها در ایران در سایتهای لهستانی caroun.com , network54.com

و در نهایت وبلاگ ایران لهستان

[/learn_more]