حاج محمدآقا بوشهری ملقّب به معین­ التجار بوشهری و مشهور به حاج محمد دشتی (متولد 1238ه خورشیدی در بوشهر، مرگ 1312 در تهران)
آثار و اماکن مرتبط با معین التجار بوشهری:
خانه معین التجار بوشهری آدرس: استان تهران، شهر تهران، خیابان لاله­ زار، کوچه بوشهری، پلاک 7

آثار و اماکن با ارتباط کم معین التجار بوشهری:

وقایع و اتفاقات مربوطه معین التجار بوشهری:

زندگی نامه معین التجار بوشهری:

پدر  معین التجار بوشهری حاج محمدرحیم دهدشتی از تجار و اعیان بوشهر (اصالتاْ کهگیلویه ای) بود، معین التجار بوشهری به علت ورشکستگی پدر جلای وطن می کند، مدتی در نجف در حرم حضرت امیر به شغل کفش­داری زوّار مشغول بود. سپس به بوشهر بازگشت و در دستگاه حاج محمدمهدی ملک التجار مشغول کار شد، در سال 1266 به بغداد رفت و کار تجارت را پیشه کرد.
معین التجار بوشهری به بوشهر بازگشت و از ملك التجار سوم، حدود 400 هزار روپيه سهم ملكي جان را گرفت و در كنار وي به امر تجارت پرداخت.معین التجار بوشهری به مدت 8سال (1317 تا 1325 ق) رئيس التجاري بوشهر بود و به «سلطان اقتصاد جنوب» ملقب شد. ثروت واقعي او در اطراف اهواز و خليج فارس سر به يك ميليون تومان مي­زد.
معین التجار بوشهری در دستگاه ناصرالدين­شاه از قدرت و نفوذ زيادي برخوردار بود و توانست از اين جايگاه خود استفاده كرده و امتيازات زيادي بگيرد كه از جمله آنها امتياز «كمپاني ناصري» بود كه در 7 رمضان 1307 ق/ 28 آوريل 1890 م. به او داد و وي را به ظاهر شريك در امتياز كشتيراني كارون كرد؛ معین التجار بوشهری مي­بايست يك اسكله، يك كاروانسرا و دكاكين به قدر ضرورت بسازد؛ در رابطه با مال التجاره كشتي­ها، از بابت «بار، عدلي يك شاهي» و از بابت قماش، «عدلي صد دينار» بگيرند و البته «حجاج و زوار را معاف دارند»
معين التجار بوشهری به علت مخالفت با قوام­ا لملک شیرازی در سال 1277 به تهران آمد و قریب سی­هزار متر از باغ لال ه­زار را که امروز حد فاصل بین خیابان­های سعدی جنوبی و لال ه­زار می­باشد را از ناصرالدین­ شاه خریداری کرد و در آن چندین عمارت با شکوه بنیاد نهاد و کلیه اثاثیه و لوازم آن را از خارج وارد کرد و هر کدام از آن بناها را به یکی از فرزندان خود بخشید به طوری که در تهران هیچ بنائی به شکوه و زیبائی بناهای حاج- معین التجار بوشهریدر آن تاریخ وجود نداشت. معين التجار بوشهری در سال 1279 در سفر اول مظفرالدین­ شاه به اروپا، امتياز فروش خاك سرخ جزيره هرمز را از پادشاه گرفت.

پس از پيروزي انقلاب مشروطه و تشكيل مجلس شورا، معین التجار بوشهری يكي از نمايندگان تجار بود كه وارد مجلس اول (17 مهرماه 1285ش./17 اكتبر 1906م) شد.معین التجار بوشهری در دوره سوم مجلس شوراي ملي نیز (14 آذر 1288 تا 3 دي­ماه 1290 خورشيدي) از طرف مردم بوشهر به وكالت برگزيده شد

يكي ديگر از اقدامات معین التجار بوشهری در اواخر دوره قاجار- كه باز هم نشان­دهنده جايگاه سياسي و اقتصادي اوست- اين بود كه ضامن برافراشته بودن پرچم ملي ايران در نقاط جنوبي محسوب مي­شد. او در ملاك خود- كه تقريبا بيشتر قسمت­هاي جنوبي ايران از خوزستان، بندرعباس، ممسني و بوشهر را شامل مي­شد- بابت جلوگيري از جايگزيني پرچم بيگانگان به جاي پرچم ملي ايران، سالانه مبلغي حدود يكصد تومان اجاره دريافت مي­كرد.
معين التجار در سال 1304 خورشيدي موفق شد «شركت شرق» را براي دادوستد با شوروي ايجاد كند و هنگامي كه راه آهن شمال را مي­كشيدند، شركتي به نام «شركت طبري» تاسيس كرد، ولي پس از مدتي مورد خشم رضاشاه قرار گرفت و شركت را از دست داد.
پس از استقرار سلسله پهلوی، امتیازاتی که معین التجار بوشهری داشت، همه لغو شد و او نیز فعالیت سیاسی را معطوف به فرزندان خود کرد و از دورهِ هفتم به بعد یکی از فرزندان وی مقام وکالت مجلس را داشت. معین التجار بوشهری در زمان حیات خود ساختمان بزرگ و آبرومندی در بوشهر برای گمرک بنیاد نهاد.

معین التجار بوشهری داراي چند فرزند بود. پسران ايشان عبارت بودند از؛ آقا محمدرحيم، آقا محمدرضا و آقا محمدجواد. پسر بزرگ معین التجار بوشهری به نام محمدرحيم با لقب «معاون­ التجار» در سال 1335 خورشيدي به دليل نامعلومي در تهران خودكشي كرد. وی در جوانی با دختر حاج محمدحسن امین­ الضرب ازدواج کرد. فرزند دوم او به نام محمدرضا در سال 1275 خورشيدي متولد شد.تحصيلات خود را در تهران و اروپا به پايان رساند. او كار دولتي نپذيرفت و در كنار پدرش به تجارت ابريشم پرداخت. پسر سوم معين­التجار آقا محمدجواد معروف به اميرهمايون بود كه در سال 1277 خورشيدي متولد شد. وي نفوذ و قدرت اقتصادي و سياسي زيادي داشت. نماينده اول مردم تهران در دوره هفتم مجلس شوراي ملي بود. او كه تحصيلات خود را در تهران و اروپا انجام داده بود، به زبان­هاي فرانسه و انگليسي تسلط داشت. با دختر حاج محمدحسين امين الضرب ازدواج كرد. او بيش از برادر ديگرش محمدرضا علاقه­مند به امور سياسي بود و ملقب به «شاهزاده سوداگر» از فرزندان معین التجار بوشهری از همه مشهورتر همين امير همايون بوشهري بود.
معین التجار بوشهری پنج داماد داشت كه همگي از خاندان­هاي متنفذ و متمول زمان خود بودند. 1- علي اكبر ناظم ­التجار، 2- ميرزا محمدعلي­خان ملك­ التجار بوشهري، پسر حاج محمدمهدي ملك­ التجار سوم، 3- سيد حسين­خان آصف­ الملك، 4- محمد آقا جواهري، 5- حسن آقا، پسرحاج حسين آقا امين­ الضرب.
نخستین كتابی كه در مورد خلیج ­فارس نوشته شده مربوط به معین­التجار بوشهری در سال 1285 هجری قمری است که در این كتاب مطالب خوبی را در مورد خلیج ­فارس و اسنادی در این زمینه آورده است.