حسن پیرنیا، ملقب به مشیرالملک و بعد مشیرالدوله ، پسر اول میرزا نصراللله نائینی (زاده ۱۲۵۱ در تبریز – درگذشته ۲۹ آبان ۱۳۱۴ در تهران) دانش آموخته روسیه (سیاستمدار، حقوقدان و تاریخ‌نگار)‌ دوران قاجار و پهلوی اول

همسرش شکوه اعظم (فاطمه) فرزندانش؛ داود پیرنیا ، هرمز پیرنیا ، مهدى پیرنیا ، ولى‌الله پیرنیا ، محمدباقر پیرنیا ، دکتر ابوالقاسم پیرنیا و دخترش هما پیرنیا

آثار و اماکن مرتبط با حسن پیرنیا مشیرالدوله :
خانه مشیرالدوله پیرنیا (شماره ثبت ملی 1899) آدرس استان تهران ، شهر تهران ، خیابان لاله زار (نو) ، خیابان پیرنیا ، شماره ۹ (قدیم 423) منزل ایشان

خانه مشیرالدوله پیرنیا دوم (خانه هرمز پیرنیا) آدرس استان تهران ، شهر تهران ، خیابان لاله زار نو ، ابتدای کوچه پیرنیا ، پلاک 3 (منزل ایشان که بعدها در اختیار پسر دومش هرمز قرار گرفت)
امامزاده صالح (شماره ثبت ملی 909) واقع در استان تهران ، شهرستان شمیرانات ، ضلع جنوب شرقی میدان تجریش ، مقبره خانوادگی حسن پیرنیا (مشیرالدوله) در امامزاده صالح قرار داشت که در طرح توسعه حرم ، تخریب شد!

آثار و اماکن با ارتباط کم حسن پیرنیا مشیرالدوله:
سردر قورخانه (شماره ثبت ملی 1912) واقع در استان تهران ، شهر تهران ، ابتدای خیابان خیام (جلیل آباد سابق) ورودی ایستگاه مترو امام خمینی (دوران قاجار و اولین کارخانه صنعتی تهران) پس از درج نامهٔ یک کارگر قورخانه در روزنامهٔ حقیقت ، رضا پهلوی در پیغامی به حسن پیرنیا (مشیرالدوله) داد و خواهان توقیف روزنامهٔ حقیقت شد و مشیرالدوله پیرنیا پس از مخالفت با آن استعفا کرد و برای همیشه از سیاست دوری کرد.

وقایع و اتفاقات مربوطه حسن پیرنیا مشیرالدوله:
نگارش نظامنامهٔ حق ویزا و سایر تصدیقات اتباع ایرانی خارج از کشور
تاسیس مدرسهٔ وزارتخانه (مدرسهٔ علوم سیاسی) و تدریس حقوق بین‌الملل در این مدرسه در زمان مظفرالدین شاه (می گویند ایده اصلی برای برادرش حسین پیرنیا بوده)
تاسیس مدرسه نظامی احمدی یا مدرسه نظام مشیرالدوله در سال ۱۲۹۳ ه خورشیدی در زمان شاه احمد
ترجمهٔ قوانین ملل دیگر در تهیهٔ نظامنامهٔ انتخابات و قانون اساسی دوران مشروطه
تصویب لایحهٔ اصلاح قانون مطبوعات و تشکیل هیئت منصفه در سال 1301
تالیف کتابهای سه جلدی تاریخ ایران باستان و داستان‌های ایران قدیم و حقوق بین‌الملل