حمام گلشن (تهران)
آدرس حمام گلشن: استان تهران ، شهر تهران ، خیابان شهید مصطفی خمینی (سیروس سابق) ، نبش کوچه بالاگر (گلشن) ، روبروی امامزاده اسماعیل ، پلاک 125
شماره ثبت حمام گلشن در فهرست آثار ملی ایران: 13597 تاریخ ثبت 1384/7/23
مختصات جغرافیایی، آب و هوا ، نقشه حمام گلشن : E 51″25’47.60 N 35″40’20.20
ارتفاع از سطح دریا : 1140 متر
دوران و بانی اثر : حمام گلشن در دوران قاجار بنا و بانی آن نامشخص است.
امکان بازدید از حمام گلشن : دارد
پیشینه و تاریخچه :
در تهران قدیم در خیایان سیروس ،روبروی امامزاده سید اسماعیل ،آب انباری بود به نام آب انبار میرزا موسی که پس از تخریب حمام گلشن به جای آن ساخته شد. البته سال ساخت دقیق حمام گلشن مشخص نیست اما موقعیت حمام گلشن بر روی نقشه 1309 عبدالغفار دیده شده است. در نهایت امر حمام گلشن تا سالهای 1360 دایر و فعال بود که به علت وجود حمام های جدید در منازل و همچنین تغییر بافت منطقه از مسکونی به تجاری، حمام گلشن غیرفعال و در نهایت متروکه شد.
تا اینکه در سال 1384 و ثبت حمام گلشن در لیست آثار ملی و رایزنی با مالکان وقت به نامهای حاج اکبر جعفریان و مجتبی عظیمی و رازی کردن مالکان جهت نساختن پاساژ به جای حمام گلشن ،پیشنهادات لازم جهت چگونگی مرمت حمام گلشن جمع آوری و در نهایت امر در سال 1386 شرکت معماری مرمت ایده با همکاری شهرداری تهران شروع به مرمت حمام گلشن کردند.
البته اگر الان داخل حمام گلشن شوید ، نمی توانید تن و بدن خودتان را بشورید ، اما می توانید ، با کمی پول خرج کردن تن پوش !! نه ببخشید کف پوش خانه را نو نوار کنید ،چون در حال حاضر حمام گلشن تبدیل به فروشگاه فرش و موکت شده است.
مشخصات بنا :
بنای حمام گلشن با مصالح آجری، پی چینی و بنا شده و دارای سه ورودی بوده ، ورودی کوچه بالاگر زنانه بوده و در حال حاضر بسته است (حیف شد از در زنانه نمی شه رفت تو)!!! اما از درب ورودی خیابان سیروس هم می توانید به پشت بام بروید که در نوع خود جالب است هم می توانید با پایین رفتن از چند پله وارد رختکن حمام گلشن شوید. رسم بندی های زیبا و گنبد مرکزی فوق العاده دیدنی است.
تمامی بنای حمام گلشن با پوشش طاق و تویزه مسقف شده و به صورت پر یا ضربی اجرا شده است. البته از ستونهای قدیمی بنای حمام گلشن هم نمی توان به همین سادگی گذشت.
نکته ها:
1) عسگر اولادی های معروف (دو برادر تاجر و سیاس موتلفه ای) متولد کوچه حمام گلشن ، ملک پلاک 20 هستند. اصلا این گزارش را با توجه به سخنان حبیب الله عسگر اولادی تهیه کرده ام ! شاید بد نباشد بدانید ؛تن و بدن ایشان ، زیر کدام کیسه کش و در کدام حمام سرخ شده است!!
2) شیخ مرتضی زاهد از مداحان به نام (معروف به مجد الذاکرین) هم بچه کوچه حمام گلشن است. البته نوه ایشان به نام حجت الاسلام محمد علی جاودان که از شاگردان مرحوم حق شناس بوده هنوز در پلاک 24 کوچه حمام گلشن (مسجد گلشن) برنامه دارد. البته بازدید من در سال 88 انجام شده است نمی دانم هنوز هم ساکن هستند یا خیر!!
3) حمام های گلشن دیگری هم در ایران وجود دارد که می توان به حمام بزرگ گازرگاه یزد معروف به گلشن ،حمام گلشن لاهیجان ، حمام گلستان فومن (معروف به گلشن) حمام گلشن لنگرود و حمام گلشن نیشابور اشاره کرد.
4) یک حمام گلشن معروف و قدیمی هم در طبس بود که بعد از زلزله به کلی ویران شد.
5) یکی از قهوه خانه های معروف تهران نیز به نام قهوه خانه سید قراب در کوچه گلشن بود.
ته نویس1: با توجه به تذکر چند تن از دوستان در خانه هنرمندان ، این گزارش ریزبینانه و کنکاشانه نوشته نشد ، و متن کمتر و تصاویر بیشتر شد!! خودم زیاد خوشم نیامد ، اما کار خیلی راحت است. البته بدون اجازه و با افتخار این مطلب را تقدیم می کنم به دوستان همان شب !!!
ته نویس2: امروز (91/11/5) کمی که جستجو کردم متوجه شدم حسینه شیخ مرتضی زاهد در خیابان گلشن در آبان ماه امسال تخریب شده !! گزارشش را در اینجا بخوانید.
اسناد شرکت معماری مرمت ایده
مدارک شهرداری منطقه 12
همسفران
با ما همسفر باشید
سلام
و این ستونها و دیوارها شاهد و شنوای چه حکمها و حکایتها بوده اند، الله اعلم!
شهریار: سپاس از اینکه به اینجا سر می زنید
Salam ostad aziz khaste nabashid karetoun ali bud
شهریار: محمد خان از اینکه نام شما را امسال در فهرست 10 وبلاگ برتر دیدم ، خیلی خوشحال شدم …
آقاي شهريار؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟
ما كه گفتيم شما اندازه مي نويسي آخه چرا كمش كردين؟؟؟؟ 🙁
اون اطناب كلام اصلا درباره شما صدق نمي كنه. هيچ آداب و ترتيبي مجوييد لطفا 🙂
شهریار: در گزارش بعدی دوباره طولانی می نویسم ، به روی چشم
سلام جناب شهریار و بسیار سپاسگزارم از خبر مسرت بخشی که دادید چون خودم بی اطلاع بودم و با پیام تبریک شما خبردار شدم هرچند حقیقتا” خودم را لایق چنین عنوانی نمیدانم .و اینکه از نظر من وبلاگ شما با اینهمه جزئیات و ظرافت های ارزشمند که کمتر کسی توجه میکند شایسته بسی تقدیر است.برایتان آرزوی موفقیت در همه عرصه های زندگی را دارم
شهریار: سپاس از اظهار لطفتتان ، از اینکه نام شما را در فهرست دیدم خیلی خوشحال شدم ، اما حیف که …
سلام
آقا مثل همیشه عالی بود…فاطمه خانوم راست میگه ما نگفتیم شما زیاد مینویسی که …
شهریار: در نوشته بعدی شاید جبران کنم
سلام
هربار که به دنیای مجازی تان سرک می کشم بیشتر از قبل خوشحالم که اینجا را می شناسم. سپاس از نوشته هایتان و زحماتی که می کشید.
ضمنا این چند تن دوستان شما در خانه ی هنرمندان چطور دلشان آمد شور دنبال کنندگان مطالب خوب و بکر شما را به دانستن و دانستن و شوق و تلاش شما را برای آموختن و آموختن ندیده بگیرند؟
شهریار: سپاس از لطفتتان ، انگار دارند حرفشان را پس می گیرند ، اما کم نوشتن هم عالمی دارد!!!
جناب شهریار، عالی بود و خدا رو شکر که باقی ماند این حمام .حمام محله ما نیم قرن قدمت دارد، کاش او هم باقی بماند.
شهریار: کدام محله ، کجا !! البته حمام های قاجاری را خراب می کنند ، به حمام های پهلوی اول …. !!!
سلام شهرام عزیز.ممنون از اطلاعات بسیار خوبی که در وب سایت نقل می کنید.وب سایت شما یک راهنمای سفر واقعیست.
شهریار: سپاس از لطفتتان درخصوص سفرنویس
دروود
خیلی گزارش خوبی بود، لذت بردم، هم قلم شما عالی است و هم اینکه تصاویر شما به اندازه و بسیار ممنونم که این گزارش را به بچه های گردهمایی پارک هنرمندان تقدیم کردید.
با عرض پوزش من هم باید یادآوری کنم درخواست ما فقط تعداد تصویر بیشتر بود، همین!
شهریار: این نوشته اصلا قابل آن جمع نبود ،فقط خواستم چیزی نوشته باشم ، همین
سلام شهريار عزيز
عسگر اولادی های معرف يا “معروف” ؟؟؟
من نميدونستم كه اين برادران! تنشون در اين حمام سرخ شده. ممنون از اطلاع رساني شما 🙂
ولي جالبه كه حمام گلشن در شهرهاي ديگري هم وجود داره ، از جمله در زادگاه خودم يعني لنگرود
سپاس
شهریار: سپاس از شما به خاطر تذکرهایتان ، معروف اصلاح شد ! و حمام گلشن لنگرود نیز به لیست انتهایی افزوده
درود جناب شهریار یادمون باشه ازاین به بعد خواستیم درباره چیزی صحبت کنیم شما نباشید 🙂
منظور شخص خودم من درباره عکس گذاشتن این بود که عکس میتونه تاثیر بیشتری روی خواننده بزاره نه اینکه نوشته تاثیر نداره چرا نوشته بخصوص توضیحات موشکافانه شما همه مطلب رو میرسونه ولی شاید عکس کاملترش کنه
در هر حال بسیار سپاس گذارم که این مطلب زیبا رو به ما و من که کوچکترینم هدیه دادید ، این دومین هدیه از طرف شما خوب و خوش باشید.
شهریار: از اینکه از نقطه نظرات ارزشمند شما دوستان بهره می برم خوشحالم. به امید دیدار مجدد
سلام آقای شهریار
جداً کاربری کنونی حمام، فروشگاهه؟ یا موزه؟
در ایران معمولا حمام ها به موزه ی مردم شناسی تغییر کاربری میدهند(البته چندان خوشایند نیست) و در ژاپن ضمن در نظر گرفتن قدمت و ارزش حمام، و از طرفی برای جذب گردشگر، امکان استفاده از بخشی از ان به عنوان کاربری قبل(حمام) ادامه می یابد و این یعنی ادامه ی حیات…
متشکرم
شهریار: سرکار خانم شیرین واقعا اینجا فروشگاهه و شنیده ام مالک با این شرط که در آنجا کار خود را ادامه دهد ، اجازه مرمت را داد
ادامه بده. لذت میبرم هر وقت به اینجا میام. کاش مثل تو زیاد بود
شهریار: سپاس استاد ،با کامنتهای شما انرژی فراوانی می گیرم ، باز هم سپاس
سلام دوست عزیز سایت فوق العلاده پر محتوایی دارین یه خسته نباشید میگم واسه این همه تلاشتون و آرزو میکنم روز به روز موفق تر و پیروزتر باشین خوشحال میشم کمکی کرده باشم در ضمن شما هم با افتخار لینک شدید
شهریار: سپاس از اظهار لطف صمیمانه شما و به امید دیدارتان
درود جناب شهریار
همیشه تا کلمه ی گلشن رو می شنوم یاد طبس می افتم و جالبه که شماهم نوشتید قبل از زلزله حمام گلشنی داشته
دانش خوبی بود یک مکان جدید البته برای من و تصاویر زیبا ، شاید اینکه استفاده های این چنینی از این مکان ها میشه بد نباشه البته اگر خیلی معماریش رو تغییر ندن ، شایدم درست نیست. نمی دونم
چرا دوستان خانه هنرمندان به شما کم لطفی کردند؟ زیبایی تارنمای شما با نوشته هاتون کامل تر میشه
سپاس از شما ،پیروز باشید
شهریار: شما مگر اهل طبس هستید !!
درود
نه اهل طبس نیستم اما نمک خورده مردمانش هستم ،
عاشورای سال 83 نخستین و آخرین سفر من به طبس بود
طبس رو معمولا در کنار گلشن شنیدم : گلشن طبس اگر اشتباه نکنم
همیشه جاهایی که مسافرت کردم به نوعی رویداد ها و جای هاش برام مهم میشه
به همین خاطر گفتم یاد طبس افتادم
شهریار: باغ گلشن طبس ، یکی از باغ عمارتهای معروف و شهره بوده که متاسفانه در حادثه زلزله تخریب شد اگر اشتباه نکرده باشم به شماره 1310 هم ثبت ملی شده بود
عالي بود
شهریار: سپاس
درود فراوان و سپاس برای این مطلب خبلی خیلی جالب . با دوستمون موافقم که داستانها و حکایات زیادی زیر این سقف هست. ایکاش بیشتر بنویسید البته دلایل دوستان خانه ی هنرمندان محترم و محفوظ. شاد و پیروز باشید.
شهریار: سپاس از مهرتان و نگاهتان
خیلی برایم جالب بود، موضوع خانه هنرمندان را به کلی فراموش کرده بودم، جمعی بود دوستانه و برخی بر این عقیده بودند که گزارشها طولانی است و بیش از حد ریزبینانه، به همین شوند ،این گزارش را کوتاه کردم. از اینکه خاطره آن شب را یادآوری کردید، سپاس گزارم.
باز هم سپاس
سلام
الان می شه همنین حموم با کاربری حموم تبدیل به جایی برای جذب گردشگر کرد.
شهریار: متاسفانه خیلی فکر می کنند گردشگری حمام ، فقط تبدیل آن به رستوران یا قهوه خانه است ، در حالی که با کاربری خود حمام جذابیت بیشتری برای جلی توریست دارد
آقای شهریار جسارتا از این پروژه همین مقدار عکس برای نمایش داشتین?
شهریار: بله دارم
میشه لطف کنید برام بفرستید؟؟؟؟
شهریار: لطفا ایمیل خود را چک کنید ، ارسال شد
چرا عکس ها کیفیت نداره؟؟؟؟؟؟ عذر خواهی می کنم
سلام اولین باره که به این سایت آمدم ولی خیلی خوشم آمد بازم میام،بابت اطلاعات ممنون.
شهریار: سلام بر شما و سپاس از مهرتان و امید به نگاه دوباره شما به این تارنما
دوباره سلام لطفا اگه داشتید اطلاعاتی درباره مرمت این حمام بزارید ممنون.
شهریار: سلام مجدد، به روی چشم
عالی بود ممنونم
شهریار: سلام و سپاس از مهرتان
سلام مرسی بابت اطلاعاتتون..خیلی به دردم خورد..شما بازم عکس دارین از بنا؟ آخه دیگه اجازه بازدید نمیدن..منم واسه پروژه ام نیاز دارم..اگه لطفا جواب بدین ممنون میشم..با تشکر
شهریار: سلام بر شما ، به سازمان میراث مراجعه کنید، و فکر کنم معماری مجله معماری شماره 52 (مطمئن نیستم) ، حجم اطلاعات بالاست و امکان ایمیل وجود ندارد
سلام
من بچه ی حمام گلشن از نوادان حاج ابوالحسن قزوینی موسس حمام گلشن هستم. حمام مذکور شما ربطی به حمام گلشن ندارد. آن حمام در انتهای کوچه جنب مسجد بوده با مساحت 2000 متر که در سال 1297 شمسی خراب شده است و تا سال 1370 بصورت باغچه ای مخروب بوده و حدود 100 سال برپا بوده است. تولیت آن حمام خراب شده امروز با آقای غروی است و مدارک تاریخی آن در اداره اوقاف جنوب تهران است. می توانید با مراجعه به آقای غروی و اوقاف اطلاعات خودتان را اصلاح و تکمیل کنید. باتشکر اخوان
شهریار: سلام و درود
سپاس فراوان از اطلاع ارزشمند شما
دوست عزیز و بزرگوار آیا اسناد و اطلاعاتی در این خصوص به صورت مکتوب موجود است تا در اسناد، سازمان میراث فرهنگی و سایت سفرنویس درج ، تصحیح و اطلاع رسانی شود.
اگر با من تماس گرفته و یا شماره تماسی اعلام فرمائید تا مصدع اوقات شوم، سپاس گزار خواهم شد.
با درود و سلام و تشکر از زحمات بردار شهریار چند نکته که لازم به ذکر است با اجازه خدمتتون عرض کنم یکی از کسانی که باعث بجا ماندن اسم و مکان مورد نظر است حضرت ایه الله اقا میر غروی است که در ده 70 مسجدی به همین نام در محله احداث و درمانگاه ای به نام موسوی کیانی را احداث کردن و یکی از بزرگان روحانیت و نماینده امام ره و از قدیم شخص مورد اعتماد و امین بازاریان تا به امروز میباشند و ضمنا نام کوچه به نام شهید والا مقام محمود بالاگر که در حزب جمهوری (شهدای 72) که در هفتم تیر به رجه شهادت رسیدند می باشد و خیلی از بزرگان نظام متولد این محله میباشد مانند باقر بختیار که یکی از فرماندهان اسبق سپاه در زمان جنگ و ایت الله شاهرودی معرف اواخر قاجار و ایت الله حاج ابوالفتح وایت الله کاشانی و ایت الله کاتوزیان و ایت اله خندق ابادی و مرعشی و ایت الله مجتهدی تهرانی و خیلی از بزرگان دیگر و مسولین رده بالا که باعث افتخار اسلام و انقلاب نیز می باشند از افتخارات محله گلشن نیز میباشند در نظر بعدی بیشتر توضیح میدم ممنونم از سایت عالیتون
شهریار؛ سلام و سپاس از کامنت شما و معرفی افراد، اما فکر کنم مسجد آقا میر در مکانی دیگر در خیابان ناظم الطبای جنوبی قرار دارد، مسجدی که سال گذشته مرمت و بازسازی شد
قالی ها تر وخیس حمام نمیده
شهریار: سلام
سلام من دانشجوی معماری هستم و یک سری اطلاعات راجع به حمام گلشن نیاز دارم اگر براتون مقدوره میشه برام ارسال کنید؟
اطلاعاتی مثل پلان ها و نماها و اسیب های وارد شده به بنا
شهریار: سلام بر شما
من تمامی اطلاعاتی که داشتم را در سفرنویس بازنشر کرده ام، فقط می دانم در حال حاضر عمارت بسته است
سلام. وقتتون بخیر و سال نو مبارک.
با تشکر از اطلاعات درجه یکی که منتشر میکنید؛ سوالی از خدمتتون داشتم پیرامون حمام گلشن،
با توجه به اینکه این مقاله در سال 91 بارگذاری شده، آیا اطلاع دارید که این حمام، همچنان کاربری تجاری داشته و فروشگاه فرش و موکت است یا خیر؟
بنده دانشجوی سینما هستم و برای ساخت فیلمی، تحقیقاتی انجام میدم؛ لذا اطلاع از این مورد بسیار بر مسیر کار بنده تاثیرخواهد گذاشت. چرا که احیانا کار در حمامی که به فروشگاه تبدیل شده؛ عملا ممکن نخواهد بود.
پیشاپیش از راهنمایی و لطفتون سپاسگزارم.
سلام من ده سال تو کوچه حمام گلشن هستم بالاگر فعلی اما همچی حمامی ندیدم مسجد حمام گلشن هست اما حمامی نیست
سفرنویس؛ دوباره و خوب بازنگری کنید