کنیسه کوپرنیک Copernic synagogue قدیمی ترین کنیسه پاریس در کشور فرانسه است که در اول دسامبر 1907 (9 آذر 1286) افتتاح شده است، که شوربختانه مجوز تخریب آن توسط شهرداری پاریس صادر شده و کمیته جهانی آرت دکو ICADS کارزاری در این خصوص به راه انداخته است.

کنیسه Union Libérale Israélite de France (ULIF) به دلیل واقع شدن در خیابان کوپرنیک پاریس، به این نام شهره شده است. ساختمان الحاقی کنیسه در سال 1921 خریداری و توسط معماری به نام: مارسل لماریه بین سال های 1923 تا 1924 و به لطف وام های خانم ادگار هیتز و آقای تئودور رایناخ ساخته شده است.
کنیسه کوپرنیک ابتدا در یک شورش فاشیستی در سال 1941 آسیب جزئی دید، اما پس از جنگ جهانی دوم تعمیر شد، اما داستان تروریسی اصلی در عصر جمعه 3 اکتبر 1980 (11 مهر 1359) در ساعت 18:38 با بمب گذاری در خیابان کنیسه کوپرنیک شکل گرفت. بمبی 10 کیلویی که در یک موتورسیکلت سوزوکی رها شده پنهان شده بود در بیرون کنیسه منفجر شد و چهار عابر پیاده را کشت. سقف شیشه ای کنیسه کوپرنیک بر روی نمازگزاران فرو ریخت و یکی از درهای کنیسه منفجر شد.

در زمان انفجار بمب تقریباً 320 نمازگزار در داخل کنیسه بودند که بمب در خیابان بیرونی منفجر شد و چهار نفر کشته و 46 نفر زخمی شدند. این اولین حمله مرگبار علیه یهودیان در فرانسه پس از زمان پایان جنگ جهانی دوم بود. (نام کشته شدگان؛ فیلیپ بوئیسو (22 ساله) علیزا شاگریر (44 ساله) ژان میشل باربه، و هیلاریو لوپس فرناندز)
پس از انفجار اعتراضات فراوانی توسط جامعه 700 هزار نفری یهودی ساکن فرانسه صورت گرفت و در نهایت امر پلیس فرانسه مجموعه ای از اقدامات را برای حفاظت از نهادهای یهودی اعلام کرد. 200 ماشین پلیس و سه شرکت پلیس ضدشورش (در مجموع 600 پلیس) برای محافظت از جامعه یهودی در سراسر فرانسه تعیین شدند و در پاریس، پلیس ضد شورش در مقابل هر کنیسه مستقر شد.

پلیس فرانسه حمله را به گروه مبارز فلسطینی جبهه مردمی آزادی فلسطین نسبت داد، اما مضنون اصلی پیدا نشد تا در نهایت امر و در سال 2008 به درخواست مقامات فرانسوی، پلیس کانادا، یک کانادایی لبنانی الاصل را به نام حسن دیاب به عنوان مظنون اصلی دستگیر کرد. پس از یک مبارزه طولانی مدت برای استرداد، دیاب به فرانسه تحویل داده شد و در سال 2014 به طور رسمی متهم شد. او در سال 2018 پس از رفع اتهامات علیه او اجازه یافت به کانادا بازگردد. در سال 2021 اتهامات مربوط به تروریسم علیه او دوباره برقرار شد. دیاب به دلیل این حمله در دادگاهی در پاریس در آوریل 2023 به طور غیابی محکوم شد.

کنیسه کوپرنیک در سبک آرت دکو بنا شده و جداره اصلی آن به صورتی بنا شده که کنیسه از دیده ها پنهان باشد ، سقف کنیسه دارای پنجره ای با شیشه رنگی به شکل ستاره داوود است. سقف شیشه ای بزرگ بر منبر یا آرون (کشتی مقدس) تسلط دارد و ستاره داوود در مرکز آن قرار گرفته و از مرکز این ستاره، زنجیره ای از نورهای رنگی به کل کنیسه می تابد.

گچ بریهای تزئینی با ارزش نمادین بر روی دیوارها و کتیبه های عبری که برگرفته از مزامیر بر روی جداره داخلی کنیسه نقش بسته است. این گچ بری های سفید و طلایی با نقوش گیاهی هندسی در فرم های معمولی آرت دکو تزئین شده اند این یک شاخصه اصلی معماری در پاریس است، زیرا در فرانسه، به جز کنیسه کوچک ویشی ، هیچ کنیسه ای این شخصیت را ارائه نمی دهد.
در هر صورت کنیسه کوپرنیک حافظه تاریخی و معماری و آرت دکو فرانسه است و با تخریب آن بخشی از هویت شهر پاریس از بین خواهد رفت، اگر علافمند به حضور در این کارزار هستید به لینک زیر مراجعه کنید و برای حفظ این بنا با جامعه جهانی آرت دکو همراه شوید.

http://change.org/SauvonsCopernic
منابع و سرچشمه های خبر
صفحه و سایت کنیسه
صفحه آرت دکوی تهران
کمیته جهانی آرت دکو ICADS