در روز تهران، کافه ایران تخریب شد! روزهای تلخ و اندوه‌باری است، تهران و ایران حال خوبی ندارد، کافه رستوران ایران، قدیمی‌ترین ساختمانِ چهارراه کالج و یکی از کهن‌ترین عمارت‌های جداره شمالی خیابان انقلاب (شاهرضا) در روز تهران تخریب شد.

عمارت کافه ایران در دهه 1300 در سه طبقه بنا شده بود، این عمارت دارای سرستون‌های ارزشمند، آیینه‌کاری و گچ‌بری‌های ویژه بود که شوربختانه در روز تهران و به بهانه نا ایمن بودن بنا تخریب شد.

چهاردهم مهرماه، سالروز گشایش نخستین مجلس شورای ملی ایران است و چند سالی است، به نام “روز تهران” نامگذاری شده است. البته فراموش نمی کنیم، مهسا امینی، مسافر شهر تهران بود.

ساختمان کافه_رستوران ایران در دهه‌های سال 1300 بنا شده و تنها بنای ارزشمند جداره شمالی خیایان انقلاب بود، این ساختمان توسط خاندانِ کارآفرین “ایدون” به عنوان کافه-رستوران ایران بهره برداری می‌شد. سروش ایدون از زرتشتیان به نام و متمول بود که با بانو گوهر ازدواج کرده و ثمره این ازدواج شش فرزند بود؛ فریدون، بانو، بهرام، پریدخت، جمشید و روح‌انگیز

شرکت نیرومحرکه (صنایع تولیدي اشتاد) متعلق به بهرام ایدون بود، همچنین کارخانه پشم‌ریسی و پارچه‌بافی درخشان یزد توسط فریدون ایدون، جمشد ایدون و حسینعلی هراتی در سال 1314 تاسیس شده بود که هر دو کارخانه در سالهای 1357 و 1362 به دلیل گرایش خاندان ایدون به بهاییت مصادره شد. (در برخی اسناد نیز اعلام کردند؛ فریدون ایدون جزو لژ ماسونی شیراز بوده است)

در همان سال، ساختمان کافه ایران در چهارراه کالج، مصادره و در اختیار بنیاد مستضعفان قرار گرفت و چند سال پیش توسط شخصی در مزایده بنیاد خریداری شد.

بانو محدثه میر دریکوندی برنده جایزه “معماری حفاظت و احیای فضاهای ارزشمند ایران” در سال 1400 و مدیر پروژه احیاء جداره های ارزشمند خیابان انقلاب، پیرو گفتگو با سفرنویس درخصوص تخریب کافه ایران اظهار کردند؛

ساختمان کافه ایران به عنوان یکی از ارزشمندترین ساختمان‌های پهنه انقلاب بود که دارای کاشی کاری، گچبری و … بود که شوربختانه ابتدا توسط مالک با رنگ سیاه پوشانده شد و در زمان طرح احیاء جداره خیابان انقلاب اجازه مرمت بنا به شهرداری تهران داده نشد، در همان سال پرونده ثبتی بنا تهیه و عمارت به عنوان یکی ساختمان‌های با ارزش در فهرست آثار ملی کشور ثبت شد.

وی در ادامه اعلام کردند؛ علی‌الرغم اعلام شروع تخریب ساختمان کافه ایران به میراث، هیچ همکاری توسط میراث انجام نشد و یگان حفاظت میراث برای جلوگیری از تخریب اعزام نگردید.

ساختمان کافه-رستوران ایران در شمال شرقی چهارراه کالج قرار داشت و امیدوارم دوستانی که ساعت 13 روز شنبه به سمت دانشگاه شریف تشریف می برند، و از روی پل کالج عبور می کنند، آوار این بنای تخریب شده را مشاهده کنند، یادمان نرود مهسا مسافر شهر تهران بود.

تخریب این عمارتها بی توجهی به ارزش کالبدهای و سرمایه شهری است. نباید منافع عمومی فدای منافع فردی مالک شود. این در مورد مالکیت بناهای دولتی و عمومی هم صدق می کند. به روزهای روشن و بهتر امیدواریم…